Chicken pox (ရေကျောက်)

ရေကျောက်ရောဂါသည် အသက်အရွယ်မရွေးဖြစ်ပွါးနိုင်သော (အထူးသဖြင့် ကလေးများတွင် အဖြစ်များသည့်) ကူးစက်ရောဂါတစ်ခုဖြစ်သည်။ ရောဂါပိုးအထိအတွေ့ရှိသူများ၏ (၉၀%) ခန့်တွင် ရောဂါ ဖြစ်ပွါးစေနိုင်သည်။ သို့သော် ရောဂါဖြစ်သူအများစုတွင် ရောဂါပြင်းထန်ခြင်းနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများမရှိဘဲ အလိုအလျောက် သက်သာပျောက်ကင်းနိုင်သည်။ ရေကျောက်ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးခြင်းဖြင့်လည်း ရေကျောက်ရောဂါကို ကာကွယ်နိုင်သည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်း

ရေကျောက်ရောဂါသည် ရေကျောက်ရောဂါဗိုင်းရပ်စ်ပိုး (Varicella-zoster virus) ကြောင့် ဖြစ်ပွါးသည်။ အရေပြားအဖု၊ အနာများမှထွက်သော သားနံရည်များနှင့် ထိတွေ့မိခြင်း၊ ရောဂါရှိသူ နှာချေ၊ ချောင်းဆိုးရာမှထွက်သော အမှုန်၊ အမွှားများနှင့် ထိတွေ့ခြင်းများမှတစ်ဆင့် လူတစ်ဦးမှတစ်ဦးသို့ ကူးစက်နိုင်သည်။

ရောဂါကူးစက်နိုင်ခြေနှင့် ပြင်းထန်နိုင်ခြေရှိသူများ

အသက် (၃)နှစ် မှ (၆)နှစ်ကြား ကလေးများ
ကာကွယ်ဆေး တစ်ကြိမ်မျှ ထိုးနှံထားခြင်းမရှိသော ကလေးများ
ကျောင်းတက်နေသော ကလေးများ၊ ‌နေ့ကလေးထိန်း ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာများရှိ ကလေးများ (ရေကျောက်ရောဂါဖြစ်ပွါးသူ တစ်ဦးရှိပါက အခြားကလေးများသို့ အလွယ်တကူ ကူးစက်ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်)

ရောဂါလက္ခဏာများ

ရောဂါပိုးနှင့်ထိတွေ့ပြီးနောက် အများအားဖြင့် (၁၀ – ၂၁) ရက်ကြား သို့မဟုတ် ပျမ်းမျှ (၁၄) ရက်ခန့်အကြာတွင် ‌‌အောက်ဖော်ပြပါ ရောဂါလက္ခဏာများ စတင်ခံစားရလေ့ရှိသည်။

အဖုများမထွက်မီ (၁ – ၂) ရက်အလိုတွင် ဖျားခြင်း
အနီစက်၊ အရည်ကြည်ဖုများထွက်ခြင်း
နုံးခြင်း၊ မအီမသာဖြစ်ခြင်း
ကိုယ်လက်ကိုက်ခဲခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း
ဗိုက်အောင့်ခြင်း၊ အစားအသောက်ပျက်ခြင်းများ ခံစားရတတ်သည်။

ထို့နောက် အလွန်ယားယံသော အနီစက်၊ အရည်ကြည်ဖုများသည် အောက်ဖော်ပြပါ ပုံစံအဆင့် (၃) မျိုးအတိုင်း ထွက်ပေါ်လာသည်။

ပန်းရောင်၊ အနီရောင်၊ နီညိုရောင်အဖုများ စတင်ထွက်ခြင်း
အချိန်အနည်းငယ်အတွင်း အရည်ကြည်ဖုများအဖြစ် ပြောင်းလဲလာခြင်း
တစ်ရက်-နှစ်ရက်အတွင်း အရည်ကြည်ဖုများ ပေါက်ထွက်ကာ အနာဖေးများ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း

ထိုသို့အရေပြားပြောင်းလဲမှုများမှာ အလွန်လျင်မြန်သဖြင့် အထက်ပါအဆင့် (၃) မျိုးလုံးကို တစ်ပြိုင်နက်တည်း တွေ့ရတတ်သည်။ အဖုများသည် ကျော၊ ရင်ဘတ်တို့တွင် စတင်ဖြစ်ပေါ်ပြီး မျက်နှာနှင့် ခြေလက်များသို့ ပျံ့နှံ့သွားလေ့ရှိသည်။ အရေပြားအဖုများ၏ အဆင့်အားလုံးအတွက် ကြာချိန်သည် (၅ – ၁၀) ရက်ခန့်ဖြစ်သည်။

အထက်ပါလက္ခဏာများသည် ရေကျောက်ရောဂါ၏ ထူးခြားသိသာသည့် ဝိသေသလက္ခဏာများဖြစ်သည်။

နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ

ရေကျောက်သည် ပုံမှန်အားဖြင့် ပြင်းထန်ခြင်းမရှိဘဲ အလိုအလျောက် ပျောက်ကင်းနိုင်သောရောဂါ ဖြစ်သည်။ သို့သော်_

ပေါင်မပြည့်၊ လမစေ့သော ကလေးငယ်များ (အထူးသဖြင့် မိခင်တွင် ကာကွယ်ဆေးမထိုးထားသူများ)
အသက် (၁၈) နှစ်အထက် ဆယ်ကျော်သက်များ
ကိုယ်ခံအားစနစ် ချို့ယွင်းနေသူများ (ဥပမာ _ ကင်ဆာရောဂါရှိသူများ၊ အိတ်ချ်အိုင်ဗွီရောဂါရှိသူများ၊ ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသမှု ခံယူထားသူများနှင့် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါ အစားထိုးကုသမှု ခံယူထားသူများ)
ကာကွယ်ဆေးမထိုးထားသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များတွင် ရောဂါပြင်းထန်ခြင်း၊ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုး များပြားခြင်းတို့ကို တွေ့ရတတ်သည်။

အဖြစ်များသော နောက်ဆက်တွဲလက္ခဏာများ

ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်း၊ ဓာတ်ဆားဓာတ်များ မညီမမျှဖြစ်ခြင်း
ဘက်တီးရီးယားပိုးဝင်ခြင်း၊ ပြည်တည်နာဖြစ်ခြင်း၊ ပိုးဆိပ်ပျံ့ခြင်း (Sepsis)
အဆုတ်ရောင်ခြင်း (Pneumonia)

အဖြစ်နည်းသော နောက်ဆက်တွဲလက္ခဏာများ

ဦးနှောက်ရောင်ခြင်း (encephalitis)၊ အာရုံကြောများရောင်ခြင်း
နှလုံး၊ ကျောက်ကပ်၊ ပန်ကရိယရောင်ခြင်း
မျက်ကြည်လွှာရောင်ခြင်း၊ မျက်စိအာရုံကြောရောင်ခြင်း
ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ သွေးယိုစီးခြင်း

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

ရေကျောက်ရောဂါသေချာပြီး ရောဂါပြင်းထန်မှုနှင့် နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများမရှိလျှင် နေအိမ်၌ပင် ပြုစုနိုင်သည်။ သို့သော် အောက်ပါအခြေအနေများရှိလျှင် မိမိ၏မိသားစုဆရာဝန်နှင့် ပြသတိုင်ပင်ရန်လိုသည်။

ရေကျောက်ရောဂါဟု မသေချာခြင်း
မျက်လုံးများသို့ ကူးစက်ခြင်း
အဖုများ၊ အနာများသည် အလွန်ပူခြင်း၊ နာခြင်း
ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များ ရေကျောက်ဖြစ်ခြင်း
အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ကိုယ်ခံအားစနစ်ချို့ယွင်းခြင်း
နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာများ ခံစားရခြင်း

မိသားစုဆရာဝန်မှ လိုအပ်သည့် စစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်း၊ ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးခြင်း၊ ဓာတ်မှန် (X-ray) ရိုက်ခြင်းစသည်တို့ဖြင့် ရောဂါရှာ‌ဖွေ ကုသပေးနိုင်သည်။ လိုအပ်ပါက မိသားစုဆရာဝန်မှ သက်ဆိုင်ရာ အထူးကုဆရာဝန်များနှင့် တိုင်ပင်ကုသခြင်း၊ လွှဲပြောင်းကုသခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးမည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

ရေကျောက်ရောဂါဖြစ်သူနှင့် ထိတွေ့မှုရာဇဝင်နှင့် အရေပြားလက္ခဏာများအရ ရေကျောက်ရောဂါ ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ သိသာနိုင်သည်။ အများအားဖြင့် ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်မှုများ မလိုအပ်ပါ။ သို့သော် အသေးစိတ် ပိုမိုတိကျစွာ စစ်ဆေးသိရှိလိုပါက ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် ပဋိပစ္စည်း (Ig M antibody)ကို သွေးဖောက် စစ်ဆေးခြင်းဖြင့် ရှာဖွေနိုင်သည်။

ကုသခြင်း

ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး‌ကြောင့်ဖြစ်သော ကူးစက်ရောဂါဖြစ်သည့်အတွက် သီးခြားကုသဆေး မလိုဘဲ ဖြစ်ပေါ်လာသော လက္ခဏာများကိုကုသ၍ သက်သာလာချိန်အထိ အိမ်တွင်စောင့်ကြည့်ရန်သာ လိုအပ်သည်။

ရေ၊ အရည်များများ တိုက်ကျွေးပါ
ကိုယ်ပူဖျားခြင်းအတွက် ပါရာစီတမောတိုက်ပါ၊ ရေဖတ်တင်ပါ
ယားယံခြင်းအတွက် ဆီထရီဇင်း (cetirizine)၊ ဘာမီတွန် (burmeton) ကဲ့သို့ ဟစ်တမင်းဆန့်ကျင်ဆေးများ တိုက်ကျွေးပါ
ယားယံမှုသက်သာရန်နှင့် ပိုးဝင်မှုလျှော့ချရန် ရေအေးနှင့် ရေချိုးပေးပါ၊ ရေချိုးစဉ် ချေးတွန်းခြင်း မပြုရပါ၊ ရေချိုးပြီးချိန်များတွင်လည်း ခန္ဓာကိုယ်ကို ခြောက်သွေ့အောင်‌ မျက်နှာသုတ်ပဝါဖြင့် ရေသုတ်ခြင်းများကို ‌ရှောင်ကြဥ်ပါ
ချောင်ချိသော အဝတ်အထည်များသာ ဝတ်ပါ
အယားသက်သာ၍ အရေပြားကိုအေးစေသော Cooling cream, Calamine lotion များ လိမ်းနိုင်သည်
ယားယံသည့်နေရာအား တတ်နိုင်သမျှ မကုတ်မိစေရန် သတိထားပါ
ကလေး၏လက်သည်းများကို တိုတိုညှပ်ပေးပါ
အက်စ်ပရင် (Aspirin) ကဲ့သို့ အနာသက်သာပျောက်ဆေးများ လုံးဝမသောက်ရပါ

ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသတ်ဆေးများကို သက်ဆိုင်ရာဆရာဝန်က ညွှန်ကြားမှသာ တိုက်ကျွေးရမည်။

ရေကျောက်ရောဂါဖြစ်ပွားသူသည် အရေပြားအနာများအားလုံးခြောက်မှသာ လူထူထပ်သောနေရာများ၊ အလုပ်၊ ကျောင်းစသည့် အများပြည်သူနှင့် သက်ဆိုင်သောနေရာများသို့ ပြန်လည်သွားရောက်သင့်သည်။

ကာကွယ်ခြင်း

ရေကျောက်သည် အရေပြားအဖုများမထွက်ပေါ်မီ (၂) ရက်ခန့်အလိုမှစ၍ အရေပြားအနာများအားလုံး ခြောက်သည်အထိ ကူးစက်နိုင်သည်။

ရောဂါကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ရန် အောက်ပါအချက်များကို လိုက်နာသင့်သည်။

ရောဂါပိုးနှင့် ထိ‌တွေ့နိုင်ခြေရှိလျှင် လက်ကို ဆပ်ပြာ (သို့မဟုတ်) လက်ဆေးရည်ဖြင့် အနည်းဆုံး စက္ကန့် (၂၀) ကြာ စနစ်တကျ လက်ဆေးရန်
တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းရေး အလေ့အထကောင်းများ သင်ကြားပေးရန်
ချောင်းဆိုး၊ နှာချေလျှင် လက်ကိုင်ပဝါဖြင့် အုပ်ရန်၊ တံတောင်ဖြင့် ကာရန်
မိမိအသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများကို တခြားသူများနှင့် မျှဝေသုံးစွဲခြင်း မပြုရန်
ရောဂါပိုးကပ်ငြိနေနိုင်သော ပစ္စည်း၊ မျက်နှာပြင်များကို မကြာခဏ ပိုးသတ်သန့်ရှင်းရန် စသည်တို့ဖြစ်သည်။

ရေကျောက်ရောဂါကို အထိရောက်ဆုံး ကာကွယ်နည်းမှာ ရောဂါမဖြစ်ပွါးမီ ရေကျောက်ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံခြင်းဖြစ်သည်။ ရေကျောက်ကာကွယ်ဆေးကို ကလေးအသက် (၁) နှစ်မှစ၍ (၂) ကြိမ်ထိုးရမည်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းသည် ရောဂါဖြစ်ပွါးမှုကို ထိရောက်စွာ ကာကွယ်နိုင်သည့်အပြင် အကယ်၍ ရောဂါဖြစ်ပွါးခဲ့လျှင်လည်း ရောဂါပြင်းထန်မှုနှင့် နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ ဖြစ်ပွါးမှုနှုန်းကို သိသိသာသာ လျော့ကျစေသည်။

ဆက်လက်ဖတ်ရှုရန်

References:

NHS. (n.d.). Chickenpox. NHS. Retrieved June 19, 2025, from https://www.nhs.uk/conditions/chickenpox/
Centers for Disease Control and Prevention. (n.d.). About chickenpox. CDC. Retrieved June 26, 2025, from https://www.cdc.gov/chickenpox/about/index.html
Mayo Clinic. (2023). Chickenpox: Symptoms and causes. Mayo Clinic. Retrieved June 26, 2025, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/chickenpox/symptoms-causes/syc-20351282
Cleveland Clinic. (2023). Chickenpox. Cleveland Clinic. Retrieved June 26, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4017-chickenpox
Gomella, T. L., & Cunningham, M. D. (2020). Gomella’s neonatology (8th ed., pp. 1211–1215). McGraw Hill Professional.

Published: 30 August 2024

Last updated: 16 July 2025