Cranial ultrasound (ဦးခေါင်းအာထရာဆောင်း)

အာထရာဆောင်းဆိုသည်မှာ ကြိမ်နှုန်းမြင့်အသံလှိုင်းများကို အသုံးပြု၍ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းမှ ပုံရိပ်များကို ဖမ်းယူစစ်ဆေးမှု တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဦးခေါင်းအာထရာဆောင်းဖြင့် ဦးနှောက်နှင့် ဦးနှောက်ပတ်လည်ရှိ စီအက်စ်အက်ဖ်အရည် (cerebrospinal fluid-CSF) တို့၏ပုံရိပ်များကို စစ်ဆေးခြင်းဖြစ်သည်။ သွေးဖောက်စစ်ဆေးရန်၊ ပုံရိပ်ဖော်ဆေးထိုးရန် နှင့် ဓာတ်ရောင်ခြည်သုံးရန် မလိုသဖြင့် အန္တရာယ်ကင်းသည့် စစ်ဆေးမှုဖြစ်သည်။

ပုံမှန်အားဖြင့် ငယ်ထိပ်မပိတ်သေးသော ကလေးငယ်များတွင် လုပ်ဆောင်သည်။ ထိုငယ်ထိပ်မှတစ်ဆင့် အသံလှိုင်းများသည် ဦးနှောက်အတွင်းသို့ ပြန့်သွားပြီး ပုံရိပ်များကို ဖြစ်စေသည်။ ဦးနှောက်၏အတွင်းပိုင်း တည်ဆောက်ပုံများ နှင့် စီအက်စ်အက်ဖ်အရည်များ စုနေသော ဦးနှောက်အခန်းငယ်များကို အဖြူအမည်း ပုံရိပ်များအဖြစ် မြင်ရသည်။

ဦးခေါင်းအာထရာဆောင်းတစ်မျိုးဖြစ်သော Transcranial Doppler Ultrasound သည် ဦးနှောက်အတွင်းရှိ သွေးလည်ပတ်မှုနှင့် သွေးကြောကျဥ်းခြင်း၊ သွေးကြောကျုံ့ခြင်းစသည့် အခြေအနေများကို စစ်ဆေးနိုင်သည်။

ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်သော ရောဂါနှင့် အခြေအနေများ

လသားကလေးငယ်များတွင် အောက်ပါရောဂါအခြေအနေများကို သိရှိလိုပါက ပြုလုပ်နိုင်သည်။

ဦးနှောက်မြှေးအတွင်း၊ အပြင် အရည်များခြင်း (Hydrocephalus, Subdural/epidural effusion)
ဦးနှောက်တစ်ရှူးများကြား (သို့မဟုတ်) ဦးနှောက်အခန်းတွင်း သွေးယိုခြင်း (Intracerebral or Intraventricular haemorrhage)
ဦးနှောက်အခန်းပတ်လည်ရှိ တစ်ရှူးများ ထိခိုက်ခြင်း (periventricular leukomalacia)
မွေးရာပါ ဦးနှောက် ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံမမှန်ခြင်း
ဦးနှောက်တွင်းပြည်တည်ခြင်း၊ ဦးနှောက်အကျိတ်ရှိခြင်း

ပေါင်မပြည့်လမစေ့ဘဲ စောမွေးသောကလေးများတွင် ဦးခေါင်းအာထရာဆောင်းရိုက်ခြင်းသည် မဖြစ်မနေ လုပ်ရမည့်အရာဖြစ်သည်။ ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် အဆိုပါကလေးများတွင် အဖြစ်များသော ပြဿနာများ (ဥပမာ _ ဦးနှောက်အခန်းတွင်း သွေးယိုခြင်း ၊ ဦးနှောက်အခန်းပတ်လည်ရှိ တစ်ရှူးများတွင် ထိခိုက်ခြင်း စသည်)ကို စောစီးစွာသိရှိနိုင်သဖြင့် ကလေးငယ်တွင် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်မည့် ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို အတိုင်းအတာတစ်ခုထိ ကြိုတင်မှန်းဆနိုင်သည်။ ထိုကဲ့သို့အခြေအနေများကို တွေ့ရှိပါက လိုအပ်သော ကုသမှုများပေး၍ဖြစ်စေ၊ စောင့်ကြည့်၍ဖြစ်စေ အချိန်အတိုင်းအတာ တစ်ခုအကြာတွင် နောက်တစ်ကြိမ် ပြန်လည်ရိုက်ကြည့်ရန် လိုအပ်သည်။

အာထရာဆောင်း၏ကောင်းကျိုးများ

ဆေးသွင်းဆေးထိုးရန်မလိုခြင်း၊ အပ်ထိုးရန်မလိုခြင်း
နာကျင်မှုမရှိခြင်း
အသုံးပြုရန် လွယ်ကူပြီး အန္တရာယ်မရှိခြင်း
ဓာတ်ရောင်ခြည် အသုံးပြုရန် မလိုအပ်ခြင်း
ဓာတ်မှန်တွင် မတွေ့ရသော တစ်ရှူးများ၏ ပုံရိပ်များကို တွေ့နိုင်ခြင်း
ရိုက်ကူးချိန်မြန်ခြင်း အစရှိသည်တို့ဖြစ်သည်။

အားနည်းချက်များ

ကလေးအရမ်းငိုနေလျှင်၊ လှုပ်နေလျှင် စမ်းသပ်သည့်ဖြစ်စဥ်ကို နှေးကွေးစေသည်။ ရိုက်ကူးသူ၏ ကျွမ်းကျင်မှုအပေါ်မူတည်၍ အဖြေအနည်းငယ်အပြောင်းအလဲရှိနိုင်သည်။ သိသာထင်ရှားကြီးမားသော ရောဂါအခြေအနေများကိုသာ အဓိကသိရှိနိုင်ပြီး ပိုမိုအသေးစိတ်သိရှိလိုပါက တစ်ခြားဓာတ်မှန်များ (ဥပမာ_ကွန်ပြူတာဓာတ်မှန် (CT)၊ သံလိုက်ဓာတ်မှန် (MRI)များ) လိုအပ်နိုင်ပါသည်။

ကြိုတင်သိရှိထားရမည့် အချက်များ၊ ပြင်ဆင်မှုများ

ယေဘုယျအားဖြင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု မလိုအပ်ပါ။

စမ်းသပ်စစ်ဆေးပုံအဆင့်ဆင့်

ဦးခေါင်းအာထရာဆောင်းရိုက်ခြင်းကို မွေးကင်းစအဆောင်တွင် ကလေးအထူးကုဆရာဝန်မှ လည်းကောင်း၊ ဓာတ်မှန်ဌာနတွင် ဓာတ်မှန်ဆရာဝန်မှ လည်းကောင်း လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။ ကလေးကိုပက်လက်ထား၍ မျက်နှာကို အနည်းငယ်မော့ထားရသည်။ ကွန်ပြူတာမှပုံရိပ်များကို ပို၍ရှင်းလင်းစွာတွေ့နိုင်ရန် အခန်းကို အနည်းငယ် အမှောင်ချထားရသည်။ ရိုက်ကူးသူမှ လက်ကိုင် (probe) တွင် ဂျယ်လီ (ultrasound gel) ကို သုတ်၍ ကလေး၏ခေါင်းပေါ်တွင် ညင်သာစွာ လှုပ်ရှားကာရိုက်ကူးသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် (၁၅)မိနစ် မှ (၃၀)မိနစ် အထိကြာနိုင်ပါသည်။

နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ

ဦးခေါင်းအာထရာဆောင်းရိုက်ခြင်းတွင် နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးမရှိပါ။

References:

Radiological Society of North America (RSNA) and American College of Radiology (ACR). (n.d.). Cranial Ultrasound. Radiologyinfo.org. Retrieved June 3, 2024, from https://www.radiologyinfo.org/en/info/ultrasound-cranial
Dumain, T. (2022). What Is a Cranial Ultrasound? WebMD. Retrieved June 3, 2024, from https://www.webmd.com/brain/what-is-cranial-ultrasound
Ultrasound: Head (for Parents). (n.d.). Retrieved June 3, 2024, from https://kidshealth.org/en/parents/ultrasound-head.html

Published Date: 30 August 2024