Arthroscopy (မှန်ပြောင်းဖြင့် အဆစ်ခွဲစိတ်ခြင်း)

မှန်ပြောင်းဖြင့် အဆစ်ခွဲစိတ်ခြင်းဆိုသည်မှာ ထိပ်ဝတွင် ကင်မရာတပ်ဆင်ထားသော ပြွန်ချောင်းငယ်အား အဆစ်တွင်းသို့ထိုးသွင်းကာ အဆစ်ရောဂါများ၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာများကို စစ်ဆေးခြင်းနှင့် လိုအပ်သည့်ကုသမှုများကို တစ်ပြိုင်တည်းပြုလုပ်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ မှန်ပြောင်းဖြင့်အဆစ်ခွဲစိတ်ခြင်းကို အများအားဖြင့် ဒူးဆစ်ရောဂါများတွင် ပြုလုပ်လေ့ရှိပြီး ပခုံးဆစ်၊ ခြေချင်းဝတ်အဆစ်၊ ပေါင်ထိပ်တင်ပါးဆုံရိုး အဆစ်၊ လက်ကောက်ဝတ်အဆစ်နှင့် တံတောင်ဆစ်များတွင်လည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။ ဤကုထုံးဖြင့် အဆစ်ရောင်ခြင်း၊ အဆစ်နာခြင်း၊ အဆစ်ခိုင်ခြင်း အကြောင်းရင်းများကို ရှာဖွေနိုင်သည်။ ဓာတ်မှန်၊ ကွန်ပျူတာဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းဖြင့် မသေချာသော အဆစ်တွင်းရှိအရိုးနု၊ အရွတ်ကြောများ၊ အဆစ်တွင်းရှိ အရည်နှင့် အမြှေးပါးတို့၏ တည်ဆောက်ပုံ ပျက်စီးခြင်းများကို တိုက်ရိုက်မြင်တွေ့နိုင်သဖြင့် တစ်ပြိုင်တည်း ကုသပေးနိုင်သည်။ မှန်ပြောင်းဖြင့် ခွဲစိတ်ခြင်းကို အရိုးအဆစ်ခွဲစိတ်ကုဆရာဝန်များမှ ပြုလုပ်ကြသည်။

မှန်ပြောင်းဖြင့်ခွဲစိတ်ခြင်းသည် အန္တရာယ်နည်းပါးသော ခွဲစိတ်မှုဖြစ်သောကြောင့် အဆစ်အားဖွင့်၍ ခွဲစိတ်ခြင်းထက် နာကျင်မှုပို၍သက်သာသည်။ သွေးထွက်နည်းပြီး အနာရွတ်သေးငယ်သည်။ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးနည်းပြီး သက်သာပျောက်ကင်းမှု ပိုမြန်သည်။

ပြုလုပ်ရန်လိုအပ်သော ရောဂါနှင့်အခြေအနေများ

• အဆစ်ပြဿနာများအတွက် ရောဂါရှာဖွေရန်လိုအပ်သူများ
• အဆစ်တွင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူများနှင့်
• ခွဲစိတ်ကုသခြင်းမဟုတ်သည့် အခြားကုထုံးများ (အနားယူစေခြင်း၊ ကျပ်စည်းခြင်း၊ သောက်ဆေးဖြင့်ကုသခြင်း၊ အဆစ်အတွင်းသို့ဆေးထိုးခြင်း၊ လေ့ကျင့်ခန်းကုထုံး စသည်)ဖြင့် မပျောက်ကင်းသူများတွင် မှန်ပြောင်းဖြင့်ခွဲစိတ်ခြင်းကို ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။

ခွဲစိတ်မည့် အဆစ်ပတ်ဝန်းကျင်အရေပြားတွင် ကူးစက်ရောဂါရှိခြင်း၊ ခွဲစိတ်မည့် ခြေလက်တွင် သွေးကြောကျဥ်း၊ သွေးကြောပိတ်ရောဂါရှိခြင်း၊ အဆစ်အတွင်းသွေးထွက်နေခြင်း၊ အခံရောဂါများကြောင့် ခွဲစိတ်မှုဒဏ်မခံနိုင်ခြင်းနှင့် ဆိုးရွားစွာပျက်စီးနေသောအဆစ်များတွင် မှန်ပြောင်းဖြင့်ခွဲစိတ်ခြင်းကို လတ်တလော မပြုလုပ်နိုင်ပေ။

ကုသပုံအဆင့်ဆင့်

မှန်ပြောင်းဖြင့်အဆစ်ခွဲစိတ်ခြင်းသည် အရေးပေါ်ခွဲစိတ်ကုသမှုမဟုတ်ဘဲ ကြိုတင်စီစဥ်ပြုလုပ်၍ ခွဲစိတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ အရိုးအဆစ်ခွဲစိတ်ဆရာဝန်မှ ခွဲစိတ်ရန်လိုအပ်ကြောင်း အသိပေးမှုကို လူနာမှလက်ခံလျှင် ပြင်ဆင်မှုများပြုလုပ်ရသည်။ ခွဲစိတ်မည့်နေ့မတိုင်မီ ရက်ပိုင်းအလိုတွင် ဆေးရုံသို့ပြသ၍ ခွဲစိတ်မှုဒဏ်ခံနိုင်ရည်နှင့် အထွေထွေကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရသည်။ အခံရောဂါများထိန်းညှိခြင်း၊ သောက်လက်စဆေးဝါးများရပ်ခြင်း၊ ပြောင်းလဲခြင်းများ ပြုလုပ်သည်။ အဆစ်တည်နေရာအလိုက် ထုံဆေး သို့မဟုတ် မေ့ဆေးကို အသုံးပြုရမည်ဖြစ်သောကြောင့် ခွဲစိတ်ပြီး အိမ်ပြန်ချိန်တွင် ကူညီသူတစ်ဦး လိုအပ်သည်။ အချို့တွင် ကုသမှုအခြေအနေအရ ဆေးရုံတွင် (၂၄) နာရီ တက်ရောက်ရခြင်းလည်း ရှိနိုင်သည်။

ခွဲစိတ်ရန်တစ်ရက်အလို ညဥ့်ဦးနောက်ပိုင်းမှစ၍ အစားအစာဖြတ်တောက်ရန်လိုသည်။ အချိန်ဇယားဖြင့် မိမိသောက်နေသောဆေးဝါးများကို ယူဆောင်လာနိုင်သည်။

ခွဲစိတ်မည့်နေ့နံနက်တွင် တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေးနှင့် ရေချိုးခြင်းပြုလုပ်လာရမည်။ အရေပြားသန့်ရှင်းမှုသည် ကူးစက်ရောဂါပိုးဝင်ခြင်းကို လျှော့ချကာကွယ်နိုင်သည်။

မှန်ပြောင်းဖြင့်အဆစ်ခွဲစိတ်ခြင်း လုပ်ငန်းအဆင့်ဆင့်သည် ခွဲစိတ်ရမည့်အဆစ်နှင့် ခွဲစိတ်နည်းပေါ် မူတည်၍ မိနစ်(၃၀) မှ (၂) နာရီခန့်အထိ ကြာမြင့်နိုင်သည်။

ခွဲစိတ်ဆရာဝန်သည် ခွဲစိတ်မည့်အဆစ်အနီးတွင် (၃) မီလီမီတာခန့်ရှိ ခွဲကြောင်း (၂)ခု သို့မဟုတ် (၃)ခု ပြုလုပ်မည်။

ကင်မရာတပ်ဆင်ထားသော အဆစ်ကြည့်မှန်ပြောင်း (Arthroscope)ကို အဆိုပါခွဲကြောင်းမှတစ်ဆင့် အဆစ်တွင်းသို့ ထိုးထည့်မည်။ အဆစ်တွင်း မြင်ကွင်းကောင်းမွန်စေရန် အဆစ်တွင်းသို့ ဆားရည် (Normal Saline) ကိုထိုးသွင်း၍ အဆစ်ကိုချဲ့မည်။ ခွဲစိတ်ဆရာဝန်သည် ကင်မရာမှပုံရိပ်များကို ကွန်ပျူတာမျက်နှာပြင်တွင် ကြည့်ရှုပြီး လိုအပ်သည့် စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်းများကို ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။ လိုအပ်လျှင် အဆစ်တွင်းရှိ အပျက်အစီးအပိုင်းအစများကို ဖယ်ရှားခြင်း၊ စုတ်ပြဲနေသည့် အရိုးနု၊ အရွတ်များကို ပြန်လည်ချုပ်ခြင်း၊ ပြုပြင်ခြင်းများ ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ခွဲကြောင်းအား ပြန်ချုပ်ပြီး ပတ်တီးစည်းပေးမည်ဖြစ်သည်။ ခွဲစိတ်ထားသည့်အဆစ်အား နာကျင်မှုသက်သာစေရန်၊ သွေးထွက်နည်းစေရန်၊ ပြန်လည်ပြုပြင်သည့် အစိတ်အပိုင်းများ ခိုင်ခန့်မှုရှိစေရန် ယာယီကျပ်စည်းပေးခြင်း ပြုလုပ်ပေးမည်ဖြစ်သည်။ လိုအပ်ပါက အဆစ်အမြှေးပါးအပိုင်းအစများနှင့် အဆစ်တွင်းအရည်ကို ဓာတ်ခွဲခန်းသို့ပေးပို့ပြီး စစ်ဆေးမည်ဖြစ်သည်။

ယေဘုယျအားဖြင့် မှန်ပြောင်းဖြင့်အဆစ်ခွဲစိတ်ခြင်းသည် ရောဂါရှာဖွေခြင်းသီးသန့်ဖြစ်ပါက ခွဲစိတ်မှုပြုလုပ်သည့်နေ့တွင်ပင် ဆေးရုံမှအိမ်သို့ ပြန်နိုင်သည်။ မေ့ဆေး သို့မဟုတ် ခါးထုံဆေးဖြင့် ပြုလုပ်လျှင်မူ မေ့ဆေးပြယ်သည်အထိ ဆေးရုံတွင်နေရန်လိုသည်။

နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ

မှန်ပြောင်းဖြင့် အဆစ်ခွဲစိတ်ခြင်းသည် နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုး အလွန်နည်းပါးသည့် ခွဲစိတ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် ခွဲစိတ်ပြီးနောက်ပိုင်း အောက်ပါပြဿနာများ ရှိနိုင်သည်။

• အဆစ်ပိုးဝင်ခြင်း
• သွေးထွက်လွန်ခြင်း
• သွေးကြော၊ အာရုံကြော ထိခိုက်ခြင်း
• လှုပ်ရှားမှုနည်း၍ သွေးပြန်ကြောအတွင်း သွေးခဲခြင်း
• မေ့ဆေး၊ ထုံဆေး၏ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများဖြစ်ခြင်း

လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည့်အချက်များ

ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ဆေးရုံမှအိမ်သို့ပြန်ရာတွင် ကိုယ်တိုင်ကားမောင်းခြင်း၊ ခွဲစိတ်ထားသည့် အဆစ်အား အသုံးပြုခြင်းမလုပ်ရ။ ပေါင်ထိပ်တင်ပါးဆုံရိုးအဆစ်၊ ဒူးဆစ်နှင့် ခြေထောက်အဆစ်များတွင် ခွဲစိတ်ထားလျှင် ချိုင်းထောက်ကို အသုံးပြုရမည်။

နာကျင်ခြင်း၊ ရောင်ခြင်းနှင့် ရောဂါပိုးဝင်ရောက်မှုကို ကာကွယ်ခြင်းအတွက် ဆရာဝန်ညွှန်ကြားသည့် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး၊ ပိုးသတ်ဆေးများကို မှန်ကန်စွာသောက်ရမည်။

နာကျင်မှုရှိလျှင် ခွဲစိတ်ထားသည့် ခြေ၊ လက်အား အမြင့်သို့မြှောက်ထားခြင်း၊ ရေခဲကပ်ခြင်းများ ပြုလုပ်နိုင်သည်။

ခွဲစိတ်သည့်ဒဏ်ရာကို ရေမစိုစေဘဲ ခြောက်သွေ့အောင်ထားရမည်။ ပလတ်စတစ်အိတ်စွပ်၍ ရေချိုးနိုင်သည်။ ရေကူးခြင်းမပြုလုပ်ရ။ ညွှန်ကြားသည့် လေ့ကျင့်ခန်းများကို ပုံမှန်ပြုလုပ်ရမည်။

ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ပုံမှန်လှုပ်ရှားနေထိုင်ခြင်း၊ အလုပ်ခွင်သို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခြင်းများသည် ခွဲစိတ်သည့်အဆစ်နှင့် ပြုလုပ်ထားသည့် ခွဲစိတ်မှုအမျိုးအစားပေါ်တွင် မူတည်သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ခွဲစိတ်ပြီး ရက်အနည်းငယ်အတွင်း သာမန်လှုပ်ရှားသွားလာမှု ပြန်လုပ်နိုင်သည်။ ကားမောင်းခြင်းကို ရက်သတ္တပတ် (၂-၃) ပတ်ကြာလျှင် ပြုလုပ်နိုင်သည်။ အားကစားနှင့် ပြင်းထန်သောလှုပ်ရှားမှုများကို ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်၍ ရက်သတ္တပတ် (၃)ပတ် နောက်ပိုင်းတွင် ပြန်လည်ပြုလုပ်နိုင်သည်။ ခွဲစိတ်မှုအစီအစဥ်ပေါ်မူတည်၍ လပိုင်းအထိ သတိပြုနေထိုင်ရခြင်းလည်း ရှိနိုင်သည်။

ခွဲစိတ်ပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ဖျားခြင်း၊ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးများဖြင့် နာကျင်မှုမသက်သာခြင်း၊ ပိုမိုနာကျင်လာခြင်း၊ အဆစ်ပတ်လည်တွင် ရောင်ခြင်း၊ နီရဲခြင်း၊ ချုပ်ရိုးမှ အရည် သို့မဟုတ် ပြည်ထွက်ခြင်း၊ ခွဲစိတ်သည့်အဆစ်၏အောက်ပိုင်းတွင် ထုံကျဥ်ခြင်း၊ အာရုံခံစားမှုမရခြင်းများရှိလျှင် ခွဲစိတ်ဆရာဝန်နှင့် ပြန်လည်ပြသရမည်။

ပြောင်းလဲတိုးတက်မှုများ

မှန်ပြောင်းဖြင့် အဆစ်ခွဲစိတ်ခြင်းသည် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ နည်းပညာ တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ ပိုမိုတိကျလာပြီး ခွဲစိတ်ကုသနိုင်သည့် ရောဂါအခြေအနေများလည်း ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာသည်။

• စက်ရုပ်အကူအညီဖြင့် ခွဲစိတ်ခြင်း (Robotic-Assisted Arthroscopy)
  စက်ရုပ်လက်တံများကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ပိုမိုတည်ငြိမ်တိကျစွာ ထိန်းချုပ်မှုခွဲစိတ်နိုင်လာသည်။ အထူးသဖြင့် ဒူးဆစ်နှင့် တင်ပါးဆုံရိုးဆိုင်ရာ ခွဲစိတ်မှုများတွင် အထောက်အကူပြုသည်။
• အရည်အသွေးမြင့် ပုံရိပ်ဖော်စနစ် (High-Definition Visualization)
  Ultra-High Definition (UHD) ကင်မရာများနှင့် ဖိုက်ဘာအော့ပတစ် နည်းပညာများကြောင့် အဆစ်တွင်းရှိ အသေးစိတ် အစိတ်အပိုင်းများကို ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ မြင်တွေ့နိုင်ပြီး ရောဂါရှာဖွေမှုနှင့် ကုသမှု တိကျမှုကို တိုးမြှင့်စေသည်။
• တိုးချဲ့ထားသော လက်တွေ့မြင်ကွင်း (Augmented Reality – AR) နှင့် 3D စနစ် အသုံးပြု၍ ခွဲစိတ်ခြင်း

References:

1. Afifi, A., Takada, C., Yoshimura, Y., & Nakaguchi, T. (2021). Real-time expanded field-of-view for minimally invasive surgery using multi-camera visual simultaneous localization and mapping. Sensors, 21(6), 2106. https://doi.org/10.3390/s21062106
2. Mayo Clinic. (n.d.). Arthroscopy. Retrieved October 15, 2025, from https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/arthroscopy/about/pac-20392974
3. Cleveland Clinic. (2024). Arthroscopy. Retrieved October 15, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/21801-arthroscopy
4. Emara, A. K., Zhou, G., Klika, A. K., Molloy, R. M., Higuera, C. A., & Piuzzi, N. S. (2021). Is there increased value in robotic arm-assisted total hip arthroplasty? A nationwide outcomes, trends, and projections analysis of 4,699,894 cases. Bone & Joint Journal, 103-B(9), 1488–1496.
5. Farr, J., & Tabet, S. K. (2020). Cartilage restoration: Review of repair and restoration techniques. Clinics in Sports Medicine, 39(2), 331–343.
6. Kunze, K. N., Ferguson, D., Pareek, A., & Colyvas, N. (2025). Robotic-assisted arthroscopy promises enhanced procedural efficiency, visualization, and control but must overcome barriers to adoption. HSS Journal: The Musculoskeletal Journal of Hospital for Special Surgery. https://doi.org/10.1177/15563316251340983
7. NHS. (2022). Arthroscopy. Retrieved October 15, 2025, from https://www.nhs.uk/conditions/arthroscopy/
8. Ramakanth, R., & Rajasekaran, S. (2022). The evolving trends in arthroscopy and sports medicine. Journal of Arthroscopy and Sports Medicine, 3(2), 69–71.
9. Ruan, D., Sun, C., Yang, D., Huang, Y., Lu, K., & Zhou, H. (2022). Application of biological treatments for cartilage repair in the knee joint: A narrative review. Annals of Palliative Medicine, 11(2), 630–642.
10. Shangle, S., Kunze, K. N., Olsen, R., Madjarova, S., Kunze, M., Chahla, J., et al. (2023). Modern arthroscopic hip preservation: Indications and surgical techniques. Journal of Hip Preservation Surgery, 10(1), 1–10.

Published: 30 August 2024

Last updated: 25 November 2025