Severe bleeding and bleeding control (သွေးထွက်လွန်ခြင်းနှင့် အရေးပေါ် သွေးတိတ်အောင် ပြုလုပ်ခြင်း)

ထိခိုက်ဒဏ်ရာ (သို့မဟုတ်) ရောဂါအခြေအနေတစ်ခုကြောင့် သွေးထွက်ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ခြေ၊ လက်နှင့် ခန္ဓာကိုယ်အပြင်ဖက်တွင် သွေးထွက်ခြင်းသည် မြင်သာသော်လည်း ရင်ခေါင်း၊ ဝမ်းဗိုက်အတွင်းနှင့် ဦးခေါင်းအတွင်း၌ သွေးထွက်ခြင်းကို အလွယ်တကူ မမြင်နိုင်ချေ။ အရေပြားအောက်တွင် သွေးခြည်ဥခြင်း၊ သေးငယ်သောဒဏ်ရာမှ သွေးထွက်ခြင်း စသည်တို့သည် အန္တရာယ်မရှိသော်လည်း အဓိကသွေးကြောကြီးများ ပေါက်ပြဲခြင်းသည် သွေးထွက်လွန်လျှင် ​သွေးလန့်ခြင်း (​ရှော့ခ် – Shock) ဖြစ်စေနိုင်သောကြောင့် မိနစ်ပိုင်းအတွင်း သေဆုံးနိုင်သည်။ ထိခိုက်ဒဏ်ရာကြောင့် သေဆုံးရသူများတွင် သွေးလွန်ခြင်းကြောင့် သေဆုံးခြင်းသည် အများဆုံးဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အရေးပေါ်သွေးတိတ်အောင် ပြုလုပ်ခြင်းသည် အသက်ကယ်ကုသခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်းများ

ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းအားလုံးတွင် သွေးလွှတ်ကြော၊ သွေးပြန်ကြော၊ ဆံချည်မျှင်သွေးကြောများ ပေါက်ပြဲသည့်အခါ သွေးထွက်နိုင်သည်။ သွေးထွက်လျှင် သွေးကြောနံရံများ ကျုံ့ခြင်း၊ သွေးတွင်း၌ ရှိသော သွေးခဲစေသောဓာတ်များ၊ သွေးဥမွှားများ၏ အကူအညီကြောင့် သဘာဝအတိုင်း သွေးတိတ်နိုင်သည်။ ပုံမှန်ကျန်းမာသူတွင် (၂)မိနစ် မှ (၇)မိနစ်အတွင်း သွေးထွက်ခြင်း ရပ်နိုင်သည်။ သွေးခဲဖြင့်ပိတ်ဆို့ပြီး လုံးဝသွေးတိတ်သွားစေရန် (၈)မိနစ် မှ (၁၅)မိနစ်အထိ ကြာနိုင်သည်။ သဘာဝအတိုင်း သွေးတိတ်ခြင်းဖြစ်စဉ် ချို့ယွင်းနေသူများတွင် သွေးထွက်လွန်ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။

1. ထိခိုက်ဒဏ်ရာကြောင့် သွေးထွက်ခြင်းများ
   သွေးကြောများပွန်းပဲ့ခြင်း၊ ပြတ်ရှခြင်း၊ ပေါက်ပြဲခြင်းများကြောင့် သွေးထွက်ခြင်းတွင်
   • အရေပြားမှ ပေါက်ထွက်စီးယိုခြင်းရှိသည့် မြင်သာသောသွေးထွက်ခြင်း (သို့မဟုတ်) ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပသို့ သွေးထွက်ခြင်း (Revealed Bleeding or External Bleeding)
   • ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းပိုင်းတွင် ထွက်သည့် မမြင်သာသော သွေးထွက်ခြင်း (Concealed Bleeding or Internal Bleeding) ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသည်
     မြင်သာသည့် သွေးထွက်ခြင်းကို အရေးပေါ်သွေးတိတ်အောင် ပြုလုပ်နိုင်လျှင် သွေးထွက်လွန်၍ ရှော့ခ်ဖြစ်ခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်သည်။ ကိုယ်တွင်းသွေးထွက်ခြင်းအတွက်မူ ခွဲစိတ်ကုသမှုများ လိုအပ်နိုင်သည်။ ဒဏ်ရာရသည့်နေရာပေါ် မူတည်ပြီး အသက်အန္တရာယ်ရှိနိုင်သည့် သွေးထွက်ခြင်းများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။
   • ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပ ပေါက်ပြဲ၊ ပြတ်ရှ၊ ထိုးသွင်းဒဏ်ရာများ (ဒဏ်ရာရသည့်နေရာနှင့် ပြင်းထန်မှုအလိုက် သွေးထွက်လွန်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်)
   • ရင်ခေါင်းအတွင်း သွေးထွက်ခြင်း (အဆုတ်အမြှေးပါးအတွင်း သွေးစုခြင်း၊ ဗဟိုသွေးကြောမကြီးများ ပေါက်ပြဲခြင်း၊ နှလုံးပေါက်ပြဲခြင်း၊ နှလုံးအမြှေးပါးအတွင်း သွေးစုခြင်း)
   • ဝမ်းဗိုက်အတွင်း သွေးထွက်ခြင်း (အသည်းစုတ်ပြဲခြင်း၊ ဘေလုံးကွဲခြင်း)
   • ဦးခေါင်းခွံအတွင်း သွေးထွက်ခြင်း (ဦးခေါင်းခွံတွင်း ဖိအားတက်၍ သေဆုံးနိုင်သည်)
   • အရိုးကျိုးခြင်း (ပေါင်ရိုး၊ တင်ပါးဆုံအရိုးကွင်းကျိုးလျှင် သွေး (၂)လီတာ မှ (၃)လီတာအထိ ထွက်နိုင်သည်)
2. ထိခိုက်ဒဏ်ရာမဟုတ်သော ရောဂါကြောင့် သွေးထွက်ခြင်းများ
   ထိခိုက်ဒဏ်ရာမရှိဘဲ ရောဂါ (သို့မဟုတ်) အခြေအနေတစ်ခုကြောင့် သွေးထွက်ခြင်းများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။
   • သွေးအန်ခြင်း၊ သွေးဝမ်းသွားခြင်း
   • ဆီးထဲသွေးပါခြင်း
   • နှာခေါင်းသွေးလျှံခြင်း
   • ချောင်းဆိုးသွေးပါခြင်း
   • မိန်းမကိုယ်မှသွေးဆင်းခြင်း
   • သွေးကြောပေါက်လေဖြတ်ခြင်း
   • နှလုံးသွေးကြောမကြီး ပေါက်ခြင်း (Aortic Aneurysm Rupture)

အောက်ပါရောဂါနှင့်အခြေအနေများသည် သဘာဝအတိုင်း သွေးတိတ်ခြင်းကို ဟန့်တားခြင်း၊ ဖျက်ဆီးခြင်းဖြစ်စေသဖြင့် သွေးထွက်လွန်နိုင်သည်။

• မွေးရာပါ သွေးမတိတ်ရောဂါ
• သွေးကင်ဆာရောဂါအမျိုးမျိုး
• အသည်းရောဂါ
• သွေးမတိတ်သည့်ရောဂါအမျိုးမျိုး
• ဗီတာမင် ကေ ချို့တဲ့ခြင်း
• သွေးမခဲဆေးနှင့် သွေးကျဲဆေးများ သုံးစွဲခြင်း

ရောဂါလက္ခဏာများ

ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပသို့ သွေးထွက်ခြင်းသည် သိသာထင်ရှားသော်လည်း ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းပိုင်းတွင် သွေးထွက်နေခြင်း ရှိမရှိ သိရှိရန် ခက်ခဲတတ်သည်။ သွေးထွက်နေသည်ကို မမြင်ရသော်လည်း သွေးထွက်လွန်ခြင်း ရှိမရှိ အောက်ပါအတိုင်း သိနိုင်သည်။

• အဆင့်(၁)
  ခန္ဓာကိုယ်ရှိ သွေးပမာဏ၏ (၁၅ %) (၇၅၀ မီလီလီတာအောက်) ဆုံးရှုံးလျှင် ခန္ဓာကိုယ်မှ သဘာဝအလျောက် ထိန်းညှိနိုင်သဖြင့် သိသာသော လက္ခဏာများ မတွေ့ရပေ။
• အဆင့်(၂)
  သွေးပမာဏ (၁၅%) မှ (၃၀ %) (၇၅၀ မှ ၁၅၀၀ မီလီလီတာ) ဆုံးရှုံးလျှင်_
  • သွေးခုန်နှုန်းမြန်လာခြင်း [သွေးခုန်နှုန်း တစ်မိနစ်လျှင် (၁၀၀) ကြိမ်ထက် များခြင်းသည် အန္တရာယ်ရှိသည့် အခြေအနေဖြစ်သည်]
  • မောလာခြင်း
  • မူးဝေလာခြင်း
  • ခြေဖျား၊ လက်ဖျား အေးစက်ခြင်း
  • ပျို့ခြင်း၊ အန်ခြင်း
  • သွေးပေါင်ချိန် ကျဆင်းလာခြင်းများကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။
    (ဤအဆင့်တွင် အရေးပေါ်ကုသမှုမရရှိလျှင် အသက်အန္တရာယ်ရှိသည်)
• အဆင့် (၃) နှင့် (၄)
  သွေးဆုံးရှုံးမှု (၄၀ %) (၂၀၀၀ မီလီလီတာ နှင့်အထက်) တွင် အရေပြား၊ နှုတ်ခမ်း၊ လျှာများ ဖြူဆုတ်လာခြင်း၊ ဆီးမထွက်ခြင်း၊ သတိလစ်ခြင်းများအထိ ဖြစ်လာလျှင် ဒဏ်ရာရရှိပြီး (၂) နာရီအတွင်း ကုသမှုမရပါက သေဆုံးမှုနှုန်း (၃၁%) ရှိသည်။ ကုသမှုရရှိလျှင်ပင် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်း၊ အခြားကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများ ပျက်စီးခြင်းတို့ကြောင့်လည်း သေဆုံးနိုင်သည်။

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

အထက်ပါအခြေအနေများသည် အရေးပေါ်အခြေအနေဖြစ်နိုင်ပြီး အသက်အန္တရာယ်ရှိနိုင်သဖြင့် အရေးပေါ်ဆေးကုသမှု (သို့မဟုတ်) ခွဲစိတ်ကုသမှုများ လိုအပ်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ဆေးရုံအရေးပေါ်ဌာနများသို့ အချိန်မီပြသ ကုသမှုခံယူရန်လိုသည်။

အရေးပေါ်ကုသခြင်း

ရှေးဦးပြုစုခြင်း
သွေးထွက်သည့်ဒဏ်ရာ (သို့မဟုတ်) အခြေအနေတစ်ခု ရင်ဆိုင်ရသူ _ လူနာတွင် ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပသို့ သွေးထွက်ခြင်းများကို တွေ့ရှိသည်နှင့် ရှေးဦးသူနာပြုစုနည်းများဖြင့် သွေးတိတ်အောင် ပြုလုပ်ပေးရမည်ဖြစ်သည်။

• အရေးပေါ်လူနာတင်ယာဉ်ကို ခေါ်ပါ သို့မဟုတ် လူနာအား ဆေးရုံသို့ ချက်ချင်းပို့ဆောင်ရန် ပြင်ဆင်ပါ
• လူနာအား ကြမ်းပြင် (သို့မဟုတ်) မြေပြင်ပေါ်သို့ ပက်လက်အနေအထား လှဲချထားပါ
• လူနာအား စိတ်လှုပ်ရှားမှုမဖြစ်ရန် အားပေးစကား ပြောပေးပါ
• ခြေထောက် (သို့မဟုတ်) လက်ပိုင်းတွင် သွေးထွက်ပါက မြေပြင်မှ ခပ်မြင့်မြင့် မြှောက်ထားပါ
• အင်္ကျီအဝတ်အစားများကို ချွတ်၍ သွေးထွက်သည့်နေရာကို တွေ့အောင်ရှာပါ
• သန့်ရှင်းသည့် အဝတ်စ (သို့မဟုတ်) ပတ်တီးရနိုင်လျှင် ပတ်တီးအား ထူထူခေါက်၍ သွေးထွက်နေသည့် ဒဏ်ရာပေါ်တွင် တင်ပြီး၊ သွေးတိတ်သည်အထိ ဖိထားပါ သို့မဟုတ် ပတ်တီးဖြင့် ဖိ၍စည်းပါ၊ ဤသို့ပတ်တီးစီးရုံဖြင့်ပင် အများအားဖြင့် သွေးတိတ်လေ့ရှိသည်
  [ဤနေရာတွင် အရေးကြီးသည့်အချက်မှာ သွေးတိတ်အောင်ပြုလုပ်ရာတွင် မိမိအား လူနာ၏သွေးနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့မှု မရှိစေရန် လက်အိတ် (သို့မဟုတ်) အကာအကွယ်ကို သုံးရန်ဖြစ်သည်]

အထက်ပါအတိုင်း ပြုလုပ်သော်လည်း သွေးမတိတ်ဘဲ စိမ့်ထွက်လျှင် စည်းပြီးသောပတ်တီးကို ပြန်ဖြုတ်ခြင်း မပြုလုပ်ဘဲ အပေါ်မှ ထပ်မံစည်းနှောင်ပါ၊ ဖိအားကို ပို၍သုံးပါ၊ သွေးထွက်ခြင်းကို လုံးဝထိန်းချုပ်မရသည့် အခြေအနေတွင် ခြေ၊ လက်ရှိ ဒဏ်ရာများ၏ အပေါ်ဖက်မှ သွေးထိန်းပတ်တီး (Tourniquet) (သို့မဟုတ်) ရာဘာကြိုးပြားဖြင့် စည်းနှောင်နိုင်သည်၊ သို့သော် သွေးထိန်းပတ်တီး အသုံးပြုနည်းကို တတ်ကျွမ်းသူသာ ပြုလုပ်သင့်သည်၊ အသုံးပြုလျှင် မိနစ် (၃၀) တွင် တစ်ကြိမ် ပြန်လျော့ပေးရန်လိုသည်။

• ဒဏ်ရာအတွင်းနှင့် သွေးကြောများအနီးရှိ သွေးခဲများကို ဖယ်ရှားခြင်း၊ သန့်ရှင်းရေး ပြုလုပ်ခြင်း မပြုလုပ်ရ၊ ယင်းသွေးခဲတို့သည် သဘာဝအတိုင်း သွေးတိတ်စေရန် ခန္ဓာကိုယ်မှ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်သည့် ဖြစ်စဥ်တစ်ခုဖြစ်သည်
• သွေးထွက်နေသည့် ဒဏ်ရာအတွင်းသို့ ပေါက်ပြဲနေသည့် သွေးကြောအား ရှာဖွေခြင်း၊ ချည်နှောင်ခြင်း မပြုလုပ်ရ
• ဒဏ်ရာတွင် စိုက်ဝင်နေသော သစ်သား၊ သံချောင်း အပိုင်းအစများ၊ လက်နက်၊ ကျည်ဆန်စသည်တို့ကို ဖယ်ရှားခြင်း သို့မဟုတ် အတွင်းသို့ ထိုးထည့်ခြင်းမပြုရ၊ ၎င်းတို့၏ဘေးမှ အဝတ်စ၊ ပတ်တီးစကို ဝိုက်၍အုပ်ပြီး ပတ်တီးစထူထူဖြင့် စည်းရမည်
• မျက်စိဒဏ်ရာ၊ ဦးခေါင်းခွံ ကွဲအက်နေသည့်ဒဏ်ရာများအား ဖိအားဖြင့် စည်းနှောင်ခြင်း မပြုရ
• ကျောရိုး၊ ဦးခေါင်းဒဏ်ရာများ ပါရှိလျှင် လူနာအား ခန္ဓာကိုယ်ကွေးကောက်ခြင်း မရှိရန် စနစ်တကျ သယ်မရမည်
• လူနာအား ရေတိုက်ခြင်း၊ အစားအစာကျွေးခြင်း မပြုလုပ်ရ

ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပ သွေးထွက်ခြင်းအများစုသည် အထက်ပါအတိုင်း ရှေးဦးပြုစုမှုပေးခြင်းဖြင့် သွေးတိတ်နိုင်ကြောင်း တွေ့ရသည်။ ဒဏ်ရာပြင်းထန်ခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုမက ထိခိုက်ခြင်း၊ သွေးတိတ်စေရန် မထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းပိုင်း သွေးထွက်ခြင်းများတွင် ရှော့ခ်ဖြစ်ခြင်း ပြင်းထန်ပါက မိနစ်ပိုင်းအတွင်း သေဆုံးနိုင်သောကြောင့် ဆေးရုံအရေးပေါ်ဌာနသို့ အလျင်အမြန် ပို့ဆောင်ရန်လိုသည်။

အရေးပေါ်ဌာနတွင် ကုသခြင်း
အရေးပေါ်ဌာနတွင် လူနာ၏အခြေအနေ ပြင်းထန်မှုအလိုက် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ဖွင့်ခြင်း၊ အောက်ဆီဂျင်ပေးခြင်း၊ ယာယီသွေးအစားထိုး ဆားရည်သွင်းခြင်း၊ သွေးသွင်းခြင်းများ ပြုလုပ်ခြင်းနှင့်အတူ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းပိုင်း သွေးထွက်ခြင်းများ အကြောင်းရင်းရှာဖွေရန် သွေးစစ်ခြင်း၊ သွေးအမျိုးအစား ခွဲခြင်း၊ ဓာတ်မှန် (X-ray) ရိုက်ခြင်း၊ အာထရာဆောင်း (USG) ရိုက်ခြင်း၊ ကွန်ပြူတာဓာတ်မှန် (CT scan) ရိုက်ခြင်းများ ပြုလုပ်သည်။ သွေးထွက်သည့်နေရာနှင့် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါအလိုက် သွေးတိတ်စေရန် ဆေးဝါးဖြင့် ကုသခြင်း၊ ခွဲစိတ်ကုသခြင်းများ ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်နိုင်သည်။ ထိခိုက်ဒဏ်ရာကြောင့်မဟုတ်သော သွေးထွက်ခြင်းများအတွက် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည့် အခံရောဂါများအတွက် လိုအပ်သည့် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်သည်။

သွေးထွက်ခြင်း အခြေအနေအားလုံးတွင် ဆုံးရှုံးသွားသော သွေးပမာဏကို ပြန်လည် ဖြည့်တင်းနိုင်ရေးသည် အရေးအကြီးဆုံးဖြစ်သည်။

သွေးတိတ်စေသော နည်းလမ်းများနှင့် ပတ်သက်သော နောက်ဆုံးပေါ်တိုးတက်မှုများ

• သွေးခဲစေသော ဆေးပစ္စည်းများနှင့် ပတ်တီးများ
  • သွေးခဲစေသော ဆေးဝါးများနှင့် ပတ်တီးများ (Hemostatic Agents)
    လတ်တလောတွင် အမှုန့်၊ ဆေးတောင့် သို့မဟုတ် ပတ်တီးအမျိုးမျိုးဖြင့် ထုတ်လုပ်ထားသော သွေးခဲစေသည့် ဆေးပစ္စည်းအသစ်များ ပေါ်လာသည်။ ၎င်းဆေးပစ္စည်းများ [ဥပမာ – kaolin (သို့မဟုတ်) chitosan] သည် ခန္ဓာကိုယ်၏ သဘာဝသွေးခဲခြင်း ဖြစ်စဉ်ကို အရှိန်မြှင့်ပေးသည်။ ၎င်းတို့သည် ပြင်ပဒဏ်ရာများမှ ပြင်းထန်သောသွေးထွက်ခြင်းကို ထိရောက်စွာ ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီး ရှေးဦးသူနာပြုများအပါအဝင် မည်သူမဆို အသုံးပြုနိုင်သည်။
  • ဒဏ်ရာကိုဖိထားပေးသော ပတ်တီးများ (Pressure Bandages)
    ပိုးသတ်ထားသော ပတ်တီးနှင့် ဖိအားပေးကိရိယာကို ပေါင်းစပ်ထားသော ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် ပတ်တီးများ ထွက်ပေါ်လာသည်။
• သွေးထိန်းပတ်တီး (Tourniquet) အသုံးပြုမှု တိုးတက်လာခြင်း
  • အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ အယူအဆ ပြောင်းလဲလာခြင်း
    ယခင်က သွေးထိန်းပတ်တီးများကို လက်မောင်း (သို့မဟုတ်) ခြေထောက်ပျက်စီးနိုင်သည်ဟု ယူဆ၍ နောက်ဆုံးနည်းလမ်းအဖြစ်သာ အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ သို့သော် နောက်ဆုံးလေ့လာချက်များအရ ၎င်းသည် ယာယီအသုံးပြုရန် အလွန်ထိရောက်ပြီး ဘေးကင်းသောနည်းလမ်းဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ ထို့ကြောင့် ယခုအခါ ရှေးဦးသူနာပြုများသာမက အရပ်သားများအတွက်ပါ အရေးပေါ်သွေးထိန်းနည်းပညာအဖြစ် လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးလာကြသည်။
• ဒီဇိုင်းပုံစံအသစ်များ
  နောက်ဆုံးပေါ် သွေးထိန်းပတ်တီးများသည် လက်တစ်ဖက်တည်းဖြင့်ပင် လွယ်ကူစွာ စည်းနှောင်နိုင်ရန် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားပြီး သွေးလွှတ်ကြောသွေးထွက်ခြင်းကို ပိုမိုထိရောက်စွာ ရပ်တန့်နိုင်စွမ်းရှိသည်။

ကာကွယ်ခြင်း

သွေးထွက်လွန်ခြင်းကို ကာကွယ်ရန် အဓိကနည်းလမ်းမှာ အချိန်မီသွေးတိတ်အောင် ပြုလုပ်နိုင်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် အောက်ပါနည်းလမ်းများကိုလည်းလိုက်နာသင့်သည်။

• ထိခိုက်ဒဏ်ရာမှ ကာကွယ်ခြင်
  ယာဉ်စည်းကမ်း၊ လမ်းစည်းကမ်း၊ လုပ်ငန်းခွင်စည်းကမ်းများကို လိုက်နာခြင်း၊ အရက်သေစာနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါး ရှောင်ကြဉ်ခြင်းတို့ဖြင့် ပြင်းထန်သော ဒဏ်ရာရရှိမှုများကို ကာကွယ်ပါ။
• ရောဂါများကို စနစ်တကျ ကုသခြင်း
  ရောဂါကြောင့် သွေးထွက်ခြင်းဖြစ်ပါက အခံရောဂါများကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် စနစ်တကျ ကုသမှုခံယူခြင်း၊ သွေးထွက်ခြင်းကို စောစီးစွာသိရှိပြီး အချိန်မီ ကုသမှုခံယူခြင်းတို့သည် အလွန်အရေးကြီးသည်။

References:

1. Mayo Clinic. (n.d.). Severe bleeding: First aid. Mayo Clinic. Retrieved July 26, 2025, from https://www.mayoclinic.org/first-aid/first-aid-severe-bleeding/basics/art-20056661
2. WebMD. (2024). Bleeding cuts or wounds. WebMD. Retrieved July 26, 2025, from https://www.webmd.com/first-aid/bleeding-cuts-wounds
3. Cleveland Clinic. (2024). Hemorrhage. Cleveland Clinic. Retrieved July 26, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/hemorrhage
4. Elsevier. (n.d.). Hemostatic agent. In ScienceDirect Topics in Nursing and Health Professions. Retrieved July 26, 2025, from https://www.sciencedirect.com/topics/nursing-and-health-professions/hemostatic-agent
5. True Rescue. (n.d.). How to apply a tourniquet one-handed. True Rescue. Retrieved July 26, 2025, from https://truerescue.com/blogs/knowledge/how-to-apply-tourniquet-one-handed

Published: 30 August 2024

Last updated: 13 October 2025