Neuroblastoma (သန္ဓေသား အာရုံကြောဆဲလ်များမှဖြစ်သောကင်ဆာ)

Neuroblastoma ဆိုသည်မှာ သန္ဓေသားဘဝမှ ကနဦးကလပ်စည်းများတွင် ပုံမှန်အတိုင်း အဆင့်ဆင့်ပြောင်းလဲဖွံ့ဖြိုး ရင့်ကျက်လာခြင်းမရှိဘဲ ကျန်ရစ်ခဲ့သော သ‌န္ဓေသား အာရုံကြောဆဲလ်များ (Neuroblasts) မှ အဓိကဖြစ်ပေါ်လာသည့် ကင်ဆာတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ အသက် (၅) နှစ်အောက် ကလေးများတွင် ပိုမိုတွေ့ရလေ့ရှိပြီး ကလေးကြီးများ၊ ဆယ်ကျော်သက်များနှင့် လူကြီးများတွင် တွေ့ရခဲသည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်းများ

သန္ဓေသား အာရုံကြောဆဲလ်များမှဖြစ်သောကင်ဆာ (Neuroblastoma) ကို ဖြစ်စေသည့် အကြောင်းရင်း တိတိကျကျ မသိရှိရပါ။ သန္ဓေသား အာရုံကြောဆဲလ် (Neuroblast) များတွင် မျိုးဗီဇများ ပြောင်းလဲချို့ယွင်းမှုများကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ အများအားဖြင့် ကျန်းမာသောဆဲလ်များသည် ပုံမှန်ကြီးထွားကြပြီး အချိန်တန်လျှင် သေကြေပျက်စီးကြသည်။ မျိုးဗီဇချို့ယွင်းမှုများရှိခဲ့လျှင် ထိုအာရုံကြောဆဲလ်များသည် အထိန်းအကွပ်မရှိ လျင်မြန်စွာ ကြီးထွားပွါးများလာပြီး ကင်ဆာအကျိတ်ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ထိုအကျိတ်များသည် တစ်နေရာတည်းတွင်သာမက အခြားနေရာများသို့လည်း ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်။

အဆိုပါ ပုံမှန်ဖွံ့ဖြိုးရင့်ကျက်မှုမရှိသေးသော သန္ဓေသား အာရုံကြောဆဲလ်များ (Neuroblasts) တည်ရှိရာ ကိုယ်ခန္ဓာနေရာတိုင်းတွင် ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်။ အဖြစ်အများဆုံးနေရာမှာ ဝမ်းဗိုက်အတွင်း ကျောက်ကပ်၏အပေါ်ရှိ အက်ဒရီနယ်ဂလင်း (Adrenal gland) ၌ဖြစ်ပြီး လည်ပင်း၊ ရင်ဘတ်၊ ဝမ်းဗိုက်နှင့် ကျောရိုးတစ်လျှောက်အပြင် တင်ပါးဆုံစသည့်နေရာများတွင်လည်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ အရိုးများနှင့် ပြန်ရည်ကျိတ်ဂလင်းများသို့လည်း ထပ်မံပျံ့နှံ့နိုင်သည်။ ရောဂါစတင်ဖြစ်ပေါ်ရာနေရာနှင့် ပျံ့နှံ့မှုများပေါ်မူတည်၍ ရောဂါလက္ခဏာများ မတူနိုင်သကဲ့သို့ ကုသမှုနည်းလမ်းများလည်း ကွဲပြားနိုင်သည်။

ဖြစ်နိုင်ခြေများသူများ

အသက်အရွယ် _ အသက် (၅) နှစ်အောက်ကလေးများတွင် အဖြစ်များသည်
မိသားစုရာဇဝင် _ မိသားစုဝင်တစ်ဦးတွင် သန္ဓေသား အာရုံကြောဆဲလ်များမှဖြစ်သော ကင်ဆာဖြစ်ဖူးသူရှိပါက ကလေးတွင်လည်း ကင်ဆာဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိသည်
မွေးရာပါ ချို့ယွင်းချက်ရှိသောကလေးများ _ မွေးရာပါ ကိုယ်ခန္ဓာချို့ယွင်းမှုများ (Congenital anomalies or birth defects) ပါရှိသောကလေးများတွင်လည်း ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေများသည်။

ရောဂါလက္ခဏာများ

သန္ဓေသား အာရုံကြောဆဲလ်မှဖြစ်သော ကင်ဆာ (Neuroblastoma) အများဆုံးဖြစ်ပွါးသည့် အက်ဒရီနယ်ဂလင်းသည် ဟော်မုန်းများစွာကို ထုတ်လုပ်ပေးပြီး ခန္ဓာကိုယ်၏ နှလုံးခုန်နှုန်း၊ သွေးပေါင်ချိန်၊ အသက်ရှူခြင်းဖြစ်စဥ်၊ အလိုအလျောက် အာရုံကြောတုံ့ပြန်စနစ် စသည်တို့ကို ထိန်းချုပ်သည်။ ထို့ကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာများသည် အကျိတ်ကြောင့်သာမက ဟော်မုန်းများ မူမမှန်ထုတ်လုပ်ခြင်းကြောင့်လည်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ ရောဂါလက္ခဏာများသည် ကင်ဆာဖြစ်ပေါ်သော နေရာတွင်မူတည်၍ ကွဲပြားခြားနားသည်။ ဝမ်းဗိုက်အပြင် သန္ဓေသားအာရုံကြောဆဲလ်များ (Neuroblasts) ရှိရာနေရာတိုင်းတွင် ဖြစ်နိုင်သော ကင်ဆာအမျိုးအစားဖြစ်သည်။

ဝမ်းဗိုက်အတွင်းဖြစ်သော အကျိတ်လက္ခဏာများ

ဝမ်းဗိုက်တွင် အလုံးအကျိတ် စမ်းမိခြင်း
ဝမ်းဗိုက်ဖောင်းခြင်း၊ ဗိုက်ကယ်ခြင်း
အစားအသောက်ပျက်ခြင်း
ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း
ခြေထောက်များ ရောင်ရမ်းခြင်း
ဝှေးစေ့ရောင်ရမ်းခြင်း (ယောက်ျားလေးများတွင်)
ကိုယ်လက်နာကျင်ခြင်း
ဝမ်းချုပ်ခြင်း
ဆီးသွားရခက်ခဲခြင်း

ရင်ခေါင်းထဲ၌ဖြစ်သော အကျိတ်လက္ခဏာများ

မျက်နှာ၊ လည်ပင်း၊ လက်မောင်း (သို့မဟုတ်) ရင်ဘတ်ရောင်ရမ်းခြင်း၊ ဖောင်းခြင်း
အလုံးအကျိတ်များစမ်းမိခြင်း
အရေပြားအရောင် ပြောင်းလဲခြင်း
ခေါင်းကိုက်ခြင်း
မူးဝေခြင်း
စိတ်အခြေအနေ ပြောင်းလဲခြင်း၊ စိတ်အတက်အကျမြန်ခြင်း
ချောင်းဆိုးခြင်း
အသက်ရှူရခက်ခဲခြင်း
အစာမျိုချရခက်ခဲခြင်း
မျက်ခွံပိတ်ကျခြင်းနှင့် မျက်လုံးတွင် ပြောင်းလဲမှုများရှိခြင်း
ခြေ၊ လက်များတွင် အာရုံခံစားမှုများ ကျဆင်းခြင်း၊ လှုပ်ရှားမှုများအားနည်းခြင်း

ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့သွားသော အကျိတ်လက္ခဏာများ

ပြန်ရည်ကျိတ်များ ကြီးလာခြင်း
အရိုးအဆစ်နာခြင်း သို့မဟုတ် ခြေထော့နဲ့လမ်းလျှောက်ခြင်း
ခြေလက်များ အားနည်းခြင်း၊ ထုံကျဥ်ခြင်း၊ မလှုပ်ရှားနိုင်ခြင်း
မျက်လုံးပတ်လည်တွင် အညိုအမည်းစွဲခြင်း၊ သွေးခြည်ဥခြင်း
မျက်လုံးပြူးလာခြင်း
အရေပြားပေါ်တွင် အပြာရောင် အဖု၊ အလုံးများ ပေါ်ခြင်း
ခေါင်းပေါ်တွင် အဖုများ၊ အလုံးများ ပေါ်ခြင်း
ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း သို့မဟုတ် အားနည်းခြင်း
မကြာခဏ ရောဂါပိုးဝင်လွယ်ခြင်း
သွေးထွက်လွယ်ခြင်း၊ အညိုအမည်းစွဲလွယ်ခြင်း

အထက်ပါလက္ခဏာများအပြင် သန္ဓေသား အာရုံကြောဆဲလ်ကင်ဆာမှ ထုတ်လုပ်သောဟော်မုန်းများကြောင့် ဖြစ်ပွါးသည့်လက္ခဏာများလည်း တွေ့ရနိုင်သည်။ ၎င်းတို့ကို Paraneoplastic syndrome ဟုခေါ်သည်။

အဆက်မပြတ် ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောခြင်း
ဖျားခြင်း
သွေးတိုးခြင်း
နှလုံးခုန်နှုန်းမြန်ခြင်း
အရေပြားနီရဲခြင်း
ချွေးထွက်များခြင်း စသည်တို့ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ၎င်းကင်ဆာကြောင့် မျက်လုံးနှင့် ကြွက်သားများ၌ ဆက်တိုက်လှုပ်ရှားမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းနှင့် ကိုယ်နေဟန် အနေအထားပျက်ယွင်းသည့် အခြေအနေကို စုပေါင်း၍ ရှားရှားပါးပါးတွေ့ရနိုင်သည်။ ၎င်းကို Opsoclonus-myoclonus-ataxia syndrome ဟုခေါ်ဆိုပြီး ပါဝင်သည့် လက္ခဏာများမှာ_

မျက်လုံးအိမ်အတွင်း မျက်လုံးများ လျင်မြန်စွာ လှုပ်ရှားခြင်း
ကြွက်သားများလှုပ်ခြင်း သို့မဟုတ် အကြောဆွဲခြင်း
ခန္ဓာကိုယ်လှုပ်ရှားမှုနှင့် ဟန်ချက်ထိန်းချုပ်ရခက်ခဲခြင်း
စကားပြောရခက်ခဲခြင်းစသည့် လက္ခဏာများ တပေါင်းတစည်းတည်း တွေ့ရတတ်သည်။

နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ

ကလေးများတွင် အကျိတ်နှင့် ကင်ဆာကုသမှုများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သော နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများမှာ _

ချက်ချင်းဖြစ်ပေါ်နိုင်သော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ
- သွေးခြည်ဥလွယ်ခြင်း၊ သွေးထွက်လွယ်ခြင်း
- ကိုယ်ခံအားကျဆင်းခြင်း (ရောဂါပိုးဝင်နိုင်ခြေ မြင့်တက်ခြင်း)
- ဆံပင်ကျွတ်ခြင်း
- အစာခြေစနစ်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများ (ပျို့အန်ခြင်း၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောခြင်း၊ ပါးစပ်နာခြင်း)
- အရေပြားနှင့် ဆံပင်ပြောင်းလဲမှုများ (အရောင်ပြောင်းခြင်း၊ ယားယံခြင်း)
- ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း
နာတာရှည်ဖြစ်နိုင်သော ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာများ
- ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှုနှောင့်နှေးခြင်း
- အာရုံကြောနှင့် ဉာဏ်ရည်ဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုများ
- အမြင်အာရုံနှင့် အကြားအာရုံဆိုင်ရာ ပြဿနာများ
- အရိုးနှင့် ကြွက်သားဆိုင်ရာပြဿနာများ – အရိုးသိပ်သည်းဆလျော့ကျခြင်း၊ အရိုးပွခြင်း (Osteoporosis)
- နှလုံး၊ အဆုတ်နှင့် အခြားအင်္ဂါများထိခိုက်နိုင်ခြင်း – နှလုံးအားနည်းခြင်း၊ အဆုတ်လုပ်ဆောင်မှုကျဆင်းခြင်း၊ အသည်းနှင့် ကျောက်ကပ်ထိခိုက်နိုင်ခြင်း
- လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် မျိုးဆက်ပွါးကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာများ – လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးမှု နောက်ကျခြင်း
နောင်တွင် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော အန္တရာယ်များ
- မျိုးပွါးစွမ်းရည်လျော့နည်းခြင်း
  နောက်ထပ် အခြားကင်ဆာတစ်ခုပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေ (Second Cancer) ရှိခြင်း

ဤပြဿနာများကို စောစီးစွာ စောင့်ကြည့်ကုသခြင်းဖြင့် ကလေး၏ဘဝအရည်အသွေးကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။

အာရုံကြောကင်ဆာရောဂါအဆင့်သတ်မှတ်ချက်များ (Staging)

နိုင်ငံတကာ အာရုံကြောဆဲလ်ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေအုပ်စု အဆင့်သတ်မှတ်စနစ် (International Neuroblastoma Risk Group Staging System or INRGSS) ကို အသုံးပြု၍ အာရုံကြောဆဲလ်ကင်ဆာကို အဆင့်သတ်မှတ်နိုင်သည်။ ဓာတ်မှန်စစ်ဆေးမှုများအပါအဝင် အောက်ပါအချက်များအပေါ် အခြေခံ၍ အဆင့်ခွဲခြားသတ်မှတ်သည်။

အကျိတ်တည်နေရာ
အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများအပေါ် သက်ရောက်မှု
ရောဂါပျံ့နှံ့မှု

အဆင့်သတ်မှတ်ချက်များ

L1 အဆင့် (Localised with no image-defined risk factors)
ဤအဆင့်တွင် အကျိတ်သည် စတင်ဖြစ်‌ပေါ်သည့်နေရာမှ အခြားသို့ပျံ့နှံ့မှုမရှိသေးပါ။ အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ အရေးကြီးသော ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများကို ထိခိုက်ခြင်းမရှိသေးပါ။ လည်ပင်း၊ ရင်ဘတ်၊ ဝမ်းဗိုက် (သို့မဟုတ်) တင်ပါးဆုံကဲ့သို့သော ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်း တစ်နေရာတည်း၌သာ ကွက်၍ဖြစ်ပွါးသည်။ အကျိတ်ကို ခွဲစိတ်ဖယ်ရှား၍ ကုသနိုင်သည်။
L2 အဆင့် (Localised with at least one image-defined risk factor)
ဤအဆင့်တွင် အကျိတ်သည် ဝေးကွာသော ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများသို့ မပျံ့နှံ့သေးသော်လည်း ပုံရိပ်ဖော်စစ်ဆေးချက်များအရ အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ ပြန်ရည်ကျိတ်များသို့ ပျံ့နှံ့နေနိုင်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ သွေးကြောများအနီးတွင် ပတ်၍ပြန့်ပွါးနေသည်ကိုလည်း တွေ့နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် အကျိတ်ကို ခွဲစိတ်ဖယ်ရှားရန် ခက်ခဲနိုင်သည်။
M အဆင့် (Distant metastatic disease)
ဤအဆင့်တွင် အကျိတ်သည် ပို၍ဝေးသော ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့နေနိုင်သည်။ တစ်နေရာထက်ပို၍ ပျံ့နှံ့သောအဆင့်ဖြစ်ပြီး MS အဆင့်အကျိတ်နေရာများမှလွဲ၍ အခြားနေရာများအားလုံး ပါဝင်သည်။ အပြင်းထန်ဆုံးအဆင့်ဖြစ်သည်။
MS အဆင့် (Special stage of neuroblastoma)
ဤအဆင့်သည် ထူးခြားသောအခြေအနေဖြစ်ပြီး အသက် (၁၈) လအောက် ကလေးငယ်များတွင် တွေ့ရသည်။ ကင်ဆာဆဲလ်များသည် အရေပြား၊ အသည်းနှင့် ရိုးတွင်းခြင်ဆီ သုံးနေရာတွင်သာ ပျံ့နှံ့ဖြစ်ပွါးသည့် အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ MS အဆင့်ဖြစ်ပွါးသော ကလေးငယ်များကို ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေနည်းသောရောဂါ (Low risk disease) သတ်မှတ်ပြီး ကုသရာတွင်လည်း အလုံးစုံပျောက်ကင်းနိုင်သောကြောင့် ရောဂါရလဒ်ခန့်မှန်းချက် အကောင်းဆုံး (Excellent prognosis) ဟုလည်း ယူဆကြသည်။

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

အထက်ပါ ရောဂါလက္ခဏာများကို သတိပြုမိပါက မိသားစုဆရာဝန်နှင့် ပြသတိုင်ပင်ရန်လိုသည်။ မိသားစုဆရာဝန်မှ လိုအပ်သည့် စစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်း၊ ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးခြင်း၊ ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းစသည်တို့ဖြင့် ရောဂါရှာ‌ဖွေပေးနိုင်သည်။ လိုအပ်ပါက မိသားစုဆရာဝန်မှ သက်ဆိုင်ရာ ကလေးအထူးကုဆရာဝန်များ၊ ကလေးကင်ဆာအထူးကုဆရာဝန်များနှင့် တိုင်ပင်ကုသခြင်း၊ လွှဲပြောင်းကုသခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးလိမ့်မည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

သက်ဆိုင်ရာဆရာဝန်မှ ရောဂါရာဇဝင်မေးမြန်းခြင်းနှင့် အသေးစိတ် စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်းများကို ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။ မျက်စိဖြင့်မြင်ရသော အလုံးအကျိတ်များအပြင် မှတ်ဉာဏ်၊ အမြင်အာရုံ၊ အကြားအာရုံ၊ ကြွက်သားကြံ့ခိုင်မှု၊ ကိုယ်ခန္ဓာဟန်ချက်ညီမှု၊ ချိတ်ဆက်လုပ်ဆောင်မှုနှင့် အာရုံကြောတုံ့ပြန်မှုများအပါအဝင် ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောများ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို စစ်ဆေးတိုင်းတာမည်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် တွေ့ရှိချက်များအပေါ် မူတည်၍ အောက်ပါဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးမှုများနှင့် ဓာတ်မှန်စစ်ဆေးမှုများကို လိုအပ်သလို ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်သည်။

သွေးစစ်ဆေးခြင်း
ထိုစစ်ဆေးမှုများတွင် သွေးဆဲလ်များကို စစ်ဆေးခြင်း (Complete Blood Count – CBC)၊ ကျောက်ကပ်လုပ်ငန်းနှင့် အသည်းလုပ်ငန်းများ စစ်ဆေးခြင်း၊ ဆဲလ်ပြိုကွဲရာမှ ထွက်လာသော ဓာတ်ပစ္စည်းများ စစ်ဆေးခြင်းနှင့် သွေးခဲဓာတ် စစ်ဆေးခြင်းများတို့ ပြုလုပ်နိုင်သည်။ ထို့ပြင် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေများသည့် အခြေအနေရှိသူများတွင် လူနာအပါအဝင် မိသားစုဝင်များအား မျိုးဗီဇစစ်ဆေးခြင်း (Genetic testing) ကိုလည်း ပြုလုပ်နိုင်သည်။
ဆီးစစ်ဆေးခြင်း
သန္ဓေသား အာရုံကြောကင်ဆာဆဲလ်များမှ ထုတ်လုပ်သော ဟော်မုန်းဖြစ်သည့် Catecholamines မော်လီကျူးများ ဓာတ်ပြုပြိုကွဲရာမှ ထွက်လာသော ဗင်နီလိုင်းမန်ဒီလစ်အက်ဆစ် (Vanillylmandelic acid or VMA) နှင့် ဟိုမိုဗင်နီလစ်အက်ဆစ် (Homovanillic acid or HVA) ဒြပ်ပေါင်းနှစ်မျိုးကို ရှာဖွေရန် ဆီးစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နိုင်သည်။ ထိုဒြပ်ပေါင်းများ၏ ပမာဏများ အလွန်များပြားနေပါက အာရုံကြောဆဲလ်ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ အလွန်မြင့်မားသည်။ ၎င်းတို့သည် ကင်ဆာအား ကုသမှုအပြီးတွင် ထိုကုသမှုအပေါ် တုံ့ပြန်မှုကို စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးရန်လည်း အကူအညီပေးနိုင်သည်။
အကျိတ်ကို အသားစယူစစ်ဆေးခြင်း (Tissue biopsy)
အလုံးအကျိတ်များ၏ တည်နေရာနှင့် အရွယ်အစားပေါ် မူတည်၍ တစ်ရှူးများမှ အသားစယူ၍ စစ်ဆေးနိုင်သည်။
ရိုးတွင်းခြင်ဆီစစ်ဆေးခြင်း (Bone marrow aspiration and biopsy)
ရိုးတွင်းခြင်ဆီအတွင်းသို့ ကင်ဆာပျံ့နှံ့မှု ရှိမရှိကို သိရှိရန် လိုအပ်ပါက စစ်ဆေးနိုင်သည်။
အကျိတ်၏ အရွယ်အစား၊ တည်နေရာနှင့် ပျံ့နှံ့မှုများကို လေ့လာရန် ပုံရိပ်ဖော်စစ်ဆေးမှုများ
- ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း (X-ray)
- အာထရာဆောင်း (USG)
- ကွန်ပျူတာဓာတ်မှန် (CT scan)
- သံလိုက်ဓာတ်မှန် (MRI)
- ပီအီးတီ စကင်န် (PET scan) စသည်တို့ကို ရိုက်ကူးခြင်းဖြင့် အကျိတ်၏ တည်နေရာ၊ အရွယ်အစား၊ အရေအတွက်နှင့် အခြားနေရာများသို့ ပျံ့နှံ့မှုတို့ကို သိရှိနိုင်သည်။

ထို့ပြင် ဤအာရုံကြောဆဲလ်ကင်ဆာအတွက် မော်လီကျူးဆိုင်ရာ သီးသန့်ဓာတ်မှန်တစ်မျိုးဖြစ်သော MIBG scan ကို ရိုက်ကူးနိုင်သည်။ အဆိုပါကင်ဆာဆဲလ်များမှ ထုတ်သော Meta-iodobenzylguanidine or MIBG စသည့် ပရိုတင်းဓာတ်တစ်မျိုးကို ရှာဖွေခြင်းဖြင့် အကျိတ်၏တည်နေရာကို သိရှိနိုင်သည့် စစ်ဆေးမှုဖြစ်သည်။ MIBG ပရိုတင်းကို အာရုံခံနိုင်သည့် ခြေရာခံပစ္စည်း (Tracer) ကို သွေးကြောမှသွင်းပေး၍ အထူးကင်မရာဖြင့် ထိုပစ္စည်း သွားရောက်စုစည်းသည့်နေရာကို ရိုက်ကူး၍ အဆိုပါကင်ဆာဆဲလ်ရှိသောနေရာကို ထောက်လှမ်းရှာဖွေနိုင်သည်။

ကုသခြင်း

အာရုံကြောဆဲလ်ကင်ဆာလူနာများကို ကုသမှုပေးရာတွင် ကုသသည့်နည်းလမ်းများစွာရှိပြီး

လူနာ၏အသက်အရွယ်
‌‌ရောဂါအဆင့်သတ်မှတ်ချက်
အကျိတ်၏ ပြင်ပလက္ခဏာများအပေါ် မူတည်၍ အုပ်စု (၃) စု ခွဲခြားနိုင်သည်။

ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ နည်းသောအုပ်စု (Low risk group)
ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အလယ်အလတ်အုပ်စု (Intermediate risk group)
ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အမြင့်ဆုံးအုပ်စု (High risk group) တို့ဖြစ်သည်။

ကုသရာတွင် သက်ဆိုင်ရာ ကလေးအထူးကုဆရာဝန်များ၊ ကလေးကင်ဆာအထူးကုဆရာဝန်များနှင့် ကလေးခွဲစိတ်အထူးကုဆရာဝန်များစသည့် အထူးကုဆရာဝန်များမှ အတူတကွပူးပေါင်း၍ ကုသမှုပေးလေ့ရှိသည်။

စောင့်ကြည့်ခြင်း
ခွဲစိတ်ကုသခြင်း
ကင်ဆာဆေးများဖြင့်ကုသခြင်း (Chemotherapy)
ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့်ကုသခြင်း (Radiation therapy)
ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ပြုပြင်ခြင်းဖြင့် ကုသခြင်း (Immunotherapy)
ပင်မဆဲလ်အစားထိုး၍ ကုသခြင်း (Stem cell therapy) စသည့်ကုသမှုများရှိသည်။

စောင့်ကြည့်ခြင်း
ဤနည်းလမ်းကို MS အဆင့်ဖြစ်ပွါးသော အသက် (၁၈) လအောက် ကလေးငယ်များတွင် ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေနည်းသောရောဂါအုပ်စု (Low risk) အဖြစ်သတ်မှတ်ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ သူ့အလိုလို ပျောက်ကင်းနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ပြင်းထန်သောကုသမှုများပေးမည့်အစား စောင့်ကြည့်နိုင်သည်။

ခွဲစိတ်ကုသခြင်း
ကင်ဆာအကျိတ်ကို ဖယ်ရှားရန်အတွက် ခွဲစိတ်ကုသခြင်း ပြုလုပ်ရသည်။ အနီးအနားရှိ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများကို မထိခိုက်စေဘဲ အကျိတ်ကို တတ်နိုင်သမျှ ဖယ်ရှားရန် အဓိကရည်ရွယ်သည်။ ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ နည်းသောအုပ်စု (Low risk group) တွင် ခွဲစိတ်ကုသမှုတစ်မျိုးတည်းဖြင့် ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်သည်။ ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အလယ်အလတ်အုပ်စု (Intermediate risk group) နှင့် ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အမြင့်ဆုံးအုပ်စု (High risk group) တို့တွင် ခွဲစိတ်ကုသမှုအပြင် ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်းနှင့် ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့်ကုသခြင်းတို့ဖြင့် ပေါင်းစပ်၍ ကုသရသည်။

ကင်ဆာဆေးများဖြင့်ကုသခြင်း (Chemotherapy)
ကင်ဆာဆေးများကို သွေးကြောများမှ သွင်းပေးခြင်း၊ သောက်ဆေးအနေဖြင့်ပေးခြင်းစသည်ဖြင့် ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အလယ်အလတ်အုပ်စု (Intermediate risk group) နှင့် ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အမြင့်ဆုံးအုပ်စု (High risk group) များကို အဓိကကုသသည်။ ကင်ဆာဆဲလ်များ၏ DNA ကို ပျက်စီးစေခြင်းဖြင့် ကင်ဆာဆဲလ်များ ကြီးထွားစေရပ်တန့်စေရန်နှင့် အသစ်မဖြစ်ပွါးစေရန် တားဆီးပေးသည်။

ကုသရာတွင် ကင်ဆာဆေးဝါးအမျိုးအစားများစွာကို ပူးပေါင်း၍ အသုံးပြုသည်။ High risk group များတွင် ခွဲစိတ်ကုသမှုမပြုလုပ်မီ အကျိတ်အရွယ်အစား ပိုမိုသေးငယ်စေရန်အတွက် ကင်ဆာဆေးသွင်းခြင်း လုပ်ဆောင်သည်။ ထို့ပြင် ခွဲစိတ်မှုပြုလုပ်ပြီးနောက်တွင်လည်း ကျန်ရှိသော ကင်ဆာဆဲလ်များကို ရှင်းလင်းရန်နှင့် ကင်ဆာအကျိတ်များ ပြန်ဖြစ်မလာစေရန် ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသနိုင်သည်။

အသုံးများသည့် ကင်ဆာဆေးဝါးများမှာ Carboplatin, Cyclophosphamide, Doxorubicin, Etoposide, Cisplatin နှင့် Vincristine စသည်တို့ဖြစ်သည်။

ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့်ကုသခြင်း (Radiation therapy)
ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အမြင့်ဆုံးအုပ်စု (High risk group) များကို ကုသရာတွင် ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးကို အသုံးပြုလေ့ရှိသည်။ ကင်ဆာစတင်ဖြစ်ပွါးသောနေရာသို့ ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ကုသခြင်းဖြစ်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ကင်ဆာပျံ့နှံ့သည့် နေရာအချို့အတွက်လည်း ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးကို အသုံးပြုသည်။ ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးသည်လည်း ကင်ဆာဆဲလ်များ၏ DNA ကို ပျက်စီးစေခြင်းဖြင့် ကင်ဆာဆဲလ်များကို နှိမ်နင်းရန် အကူအညီပေးသည်။

ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ပြုပြင်ခြင်းဖြင့် ကုသခြင်း (Immunotherapy)
ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အမြင့်ဆုံးအုပ်စု (High risk group) များကို ကုသရာတွင် အသုံးပြုလေ့ရှိသည်။ ဆေးဝါးများသည် ပဋိပစ္စည်း အမျိုးအစားတစ်မျိုး (Monoclonal antibody) ဖြစ်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ လှည့်လည်သွားလာပြီး ကင်ဆာဆဲလ်များရှိ တွင် တွယ်ကပ်ချိတ်ဆက်သည်။ ထို့နောက် ကိုယ်ခံအားစနစ်အား လှုံ့ဆော်ပေးပြီး ကင်ဆာဆဲလ်များကို တိုက်ထုတ်နိုင်စေရန်အတွက် လုပ်ဆောင်သည်။ Anti-GD2 monoclonal antibodies (Dinutuximab, Naxitamab) တို့သည် အသုံးများသော ပဋိပစ္စည်းများဖြစ်သည်။

ပင်မဆဲလ်အစားထိုး၍ ကုသခြင်း (Stem cell therapy)
ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အမြင့်ဆုံးအုပ်စု (High risk group) များကို ကုသရာတွင် အသုံးပြုလေ့ရှိသည်။ ပင်မဆဲလ်အစားထိုးကုထုံးခံယူမည့် ကလေးများ၏ ရိုးတွင်းခြင်ဆီမှ ပင်မဆဲလ်များကို ထုတ်ယူ၍ ပြန်လည်အစားထိုးအသုံးပြုရန်အတွက် ဦးစွာအေးခဲထားသည်။ ထို့နောက် ပင်မဆဲလ်အစားထိုးမှုမပြုလုပ်မီ ပမာဏမြင့်မားသော ကင်ဆာဆေးသွင်းကုထုံးကို ပေး၍ကုသရသည်။ ဤဆေးသွင်းကုထုံးသည် လူနာ၏ ပုံမှန်သွေးဆဲလ်များကို အလွန်ထိခိုက်ပျက်စီးစေနိုင်သဖြင့် ထိုကာလအတွင်း လူနာ၏ကိုယ်ခံအားကို မထိခိုက်စေရန် အထူးသတိပြုသင့်သည်။ ပမာဏမြင့်မားသော ကင်ဆာဆေးသွင်းကုထုံးပြီးနောက်တွင် သိမ်းဆည်းထားသော ပင်မဆဲလ်များ ပြန်လည်ဖြည့်သွင်းပေးမည်ဖြစ်သည်။ ထိုပင်မဆဲလ်များသည် ရိုးတွင်းခြင်ဆီအတွင်းတွင် နေရာပြန်ယူ၍ ပုံမှန်ဆဲလ်အသစ်များ ထုတ်လုပ်ပေးရန် ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်သည်။
ပမာဏမြင့် ကင်ဆာဆေးသွင်းကုထုံးအတွက် အသုံးများသည့် ကင်ဆာဆေးဝါးများမှာ Thiotepa, Cyclophosphamide, Carboplatin, Etoposide, နှင့် Melphalan စသည်တို့ဖြစ်သည်။

သန္ဓေသား အာရုံကြောဆဲလ်ကင်ဆာအတွက် ရောဂါရလဒ်ခန့်မှန်းချက် (Prognosis)

ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိချိန်၌ ကလေး၏အသက်အရွယ်
ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အမျိုးအစား (Low risk, intermediate risk and high risk)
အကျိတ်၏ မျိုးဗီဇအခြေအနေ
ကင်ဆာပျံ့နှံ့ခြင်း ရှိမရှိ
ကုသမှုကို တုံ့ပြန်ပုံ
ကင်ဆာပြန်ဖြစ်ခြင်း ရှိမရှိ စသည့်အချက်များဖြင့် ရောဂါပြင်းထန်မှုကို ခန့်မှန်းဆုံးဖြတ်နိုင်သည်။

အများအားဖြင့်

ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ နည်းသောအုပ်စု (Low risk group) နှင့် ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အလယ်အလတ်အုပ်စု (Intermediate risk group) တွင် ငါးနှစ်အသက်ရှင်နှုန်း (၉၀ – ၉၅) ရာခိုင်နှုန်း
ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အမြင့်ဆုံးအုပ်စု (High risk group) တွင် (၆၀) ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိသည်။

သန္ဓေသား အာရုံကြောဆဲလ်ကင်ဆာက‌လေးများအား ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ကုသခြင်း

ကင်ဆာကလေးလူနာများကို ကုသမှု ပြီးမြောက်အောင်မြင်သည့်တိုင်အောင် ရောဂါပြန်လည် ဖြစ်ပွါးနိုင်ခြေရှိသောကြောင့် ကလေးအထူးကုဆရာဝန်များနှင့် ကလေးကင်ဆာအထူးကုဆရာဝန်များမှ ရက်ချိန်းပြန်လည်ကြည့်ရှု၍ ဆက်လက်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးရန် အရေးကြီးသည်။ ကင်ဆာဆေးဖြင့် သို့မဟုတ် ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ကုသပြီးနောက် ရောဂါသက်သာပျောက်ကင်းသွားသူများတွင် ထိုကုသမှုများ၏ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ ခံစားရနိုင်ခြေရှိသည်။ သို့ဖြစ်၍ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးကြောင့် ဖြစ်သောလက္ခဏာများကိုလည်း သတိပြု၍ စောင့်ကြည့်သင့်ပြီး လိုအပ်သည့်ကုသမှုများ ဆက်လက်ပေးရမည်ဖြစ်သည်။

ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အနိမ့်ဆုံးအုပ်စု (Low risk group) နှင့် ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အလယ်အလတ်အုပ်စု (Intermediate risk group) မှလူနာများတွင် ရောဂါပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေသည် (၅–၁၅) ရာခိုင်နှုန်း
ရောဂါပြင်းထန်နိုင်ခြေ အမြင့်ဆုံးအုပ်စု (High risk group) တွင်မူ ရောဂါပြန်ဖြစ်နိုင်ခြေသည် (၅၀) ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိသည်

ကုသမှုခံယူပြီးနောက် ပထမ (၂) နှစ်အတွင်း ရောဂါပြန်ဖြစ်လေ့ရှိသည်ကိုလည်း အများဆုံးတွေ့ရသည်။ ကုသမှုပြီးဆုံးပြီးနောက် (၅) နှစ်ကြာသည်အထိ ကင်ဆာပြန်ဖြစ်ပေါ်သည့် လက္ခဏာများမပြသပါက ရောဂါပြန်ဖြစ်ပွါးနိုင်ခြေနည်းသည်ဟု ယူဆကြသည်။

ကာကွယ်ခြင်း

သန္ဓေသား အာရုံကြောဆဲလ်ကင်ဆာ ဖြစ်ပေါ်ရသည့်အကြောင်းရင်းကို တိကျသေချာစွာ မသိရှိသောကြောင့် ကာကွယ်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။ သို့သော် ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေများသည့် အခြေအနေရှိသူများ (မိသားစုရာဇဝင်ရှိသော ကလေးများ၊ မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်ရှိသော ကလေးများ) တွင် ကျန်းမာရေးပုံမှန်စစ်ဆေးခြင်းဖြင့် စောင့်ကြည့်သင့်သည်။ ကြိုတင်စစ်ဆေးခြင်းဖြင့် ရောဂါကို ကာကွယ်၍မရသော်လည်း ရောဂါလက္ခဏာများကို စောစီးစွာသတိထားမိပါက ဆရာဝန်နှင့် အမြန်ဆုံးတိုင်ပင်ဆွေးနွေး၍ ကုသမှုခံယူနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

References:

American Cancer Society. (n.d.). Neuroblastoma: Types of cancer. Retrieved July 25, 2025, from https://www.cancer.org/cancer/types/neuroblastoma.html
Cancer Research UK. (n.d.). Neuroblastoma. Retrieved July 25, 2025, from https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/childrens-cancer/neuroblastoma
Cleveland Clinic. (n.d.). Neuroblastoma. Retrieved July 25, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14390-neuroblastoma
Mayo Clinic. (n.d.). Neuroblastoma: Diagnosis and treatment. Retrieved July 25, 2025, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/neuroblastoma/diagnosis-treatment/drc-20351022
Nationwide Children’s Hospital. (n.d.). Neuroblastoma. Retrieved July 25, 2025, from https://www.nationwidechildrens.org/conditions/health-library/neuroblastoma
NHS Inform Scotland. (n.d.). Neuroblastoma in children. Retrieved July 25, 2025, from https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/cancer/cancer-types-in-children/neuroblastoma-children/
St. Jude Children’s Research Hospital. (n.d.). Neuroblastoma. Retrieved July 25, 2025, from https://together.stjude.org/en-us/conditions/cancers/neuroblastoma.html

Published: 27 August 2025