Myasthenia gravis in children (မျက်ခွံတွဲကျ ကြွက်သားအားနည်းရောဂါ)

မျက်ခွံတွဲကျ ကြွက်သားအားနည်းရောဂါ (Myasthenia Gravis) ဆိုသည်မှာ အာရုံကြောနှင့် ကြွက်သားများ ဆုံသည့်နေရာတွင် အချိတ်အဆက်မိစွာ ဆက်သွယ်လုပ်ဆောင်မှုကို ထိခိုက်သော ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကြွက်သားအားနည်းခြင်းကိုဖြစ်စေပြီး တစ်နေ့ပတ်လုံး ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုပြုလုပ်သည်နှင့်အမျှ ညနေပိုင်းတွင် ပိုမိုအားနည်းလာသည်။ မျက်ခွံကျခြင်း၊ နှစ်ထပ်မြင်ခြင်းတို့သည် စောစီးစွာတွေ့ရတတ်သော လက္ခဏာများဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် မတ်တတ်ရပ်ရန် ခက်ခဲခြင်း၊ အရာဝတ္ထုများ မရန် ခက်ခဲခြင်း၊ စကားပြောရခက်ခြင်း၊ အစာမျိုရခက်ခြင်းများအထိ ဖြစ်နိုင်သည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်းများ

1. ကိုယ်ခံအားစနစ် မူမမှန်တုံ့ပြန်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော Autoimmune Myasthenia Gravis
   ကိုယ်ခံအားစနစ် မူမမှန်တုံ့ပြန်ခြင်းဆိုသည်မှာ ကိုယ်ခံအားစနစ်သည် ခန္ဓာကိုယ်ရှိ ကျန်းမာသည့် ကိုယ်ပိုင်ဆဲလ်များကို ရန်သူအဖြစ်မှားယွင်းသတ်မှတ်ပြီး ဖျက်ဆီးပစ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ပုံမှန်ဆိုလျှင် အာရုံကြောများသည် ကြွက်သားများ ကောင်းမွန်စွာ အလုပ်လုပ်နိုင်ရန် လှုံ့ဆော်ပေးရသည်။ ထိုသို့လှုံ့ဆော်ပေးသော အချက်ပြ (signal) များသည် အာရုံကြောနှင့် ကြွက်သားများဆုံရာနေရာ (neuromuscular junction) မှတစ်ဆင့် ဖြတ်သန်းရာတွင် acetylcholine ဟုခေါ် သော ဓာတ်ပစ္စည်းတစ်မျိုး ထွက်ရှိလာပြီး ကြွက်သားဆဲလ်များရှိ အဆိုပါဓာတ်ပစ္စည်းကို လက်ခံသော မော်လီကျုးများ (acetylcholine receptor)နှင့် ချိတ်ဆက်ကာ ကြွက်သားလှုပ်ရှားမှုကို ဖြစ်စေသည်။
   ကိုယ်ခံအားစနစ် မူမမှန်တုံ့ပြန်သည့်အခါ အဆိုပါဓာတ်ပစ္စည်းလက်ခံသော မော်လီကျုးများကို ဖျက်ဆီးမည့်ပဋိပစ္စည်းများ ပေါ်ပေါက်လာပြီး ပုံမှန်ကြွက်သားလှုပ်ရှားမှုကို ပျက်စီးစေသည်။ ကိုယ်ခံအားစနစ် မူမမှန်တုံ့ပြန်ခြင်းကို ဖြစ်စေသော အကြောင်းအရင်းကို သေချာစွာ မသိရှိသေးပါ။ သိုင်းမပ်စ်ဂလင်း (Thymus) တွင် အလုံးအကျိတ်ဖြစ်ခြင်းနှင့်လည်း တွဲတွေ့ရတတ်သည်။
2. မွေးကင်းစတွင် ခေတ္တဖြစ်သော Transient Myasthenia Gravis
   မွေးကင်းစကလေးများတွင် မိခင်မှတစ်ဆင့်ဝင်ရောက်လာသော ပဋိပစ္စည်းများကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာများ တွေ့ရှိရခြင်းဖြစ်သည်။ အသက် (၃) လဝန်းကျင်တွင် အမေထံမှလာသော ပဋိပစ္စည်းများ လျော့နည်းသွားပြီ ဖြစ်သောကြောင့် လက္ခဏာများလည်း ပြန်လည်ပျောက်သွားတတ်သည်။
3. မွေးရာပါ Congenital Myasthenia Gravis
   ပဋိပစ္စည်းများကြောင့်မဟုတ်ဘဲ မွေးရာပါဗီဇအရ ရောဂါဖြစ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ကြွက်သားဆဲလ်များ ပေါ်ရှိ acetylcholine ဓာတ်ပစ္စည်းကိုလက်ခံသော မော်လီကျုးများ ဗီဇအရ ကောင်းစွာအလုပ်မလုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။

ရောဂါလက္ခဏာများ

မျက်ခွံတွဲကျ ကြွက်သားအားနည်းရောဂါကို အမျိုးအစား (၂) မျိုးတွေ့ရသည်။

1. မျက်လုံးကြွက်သား တစ်မျိုးတည်း အားနည်းသော Ocular Myasthenia Gravis
2. မျက်လုံးသာမက အခြားကြွက်သားများပါ အားနည်းသော Generalized Myasthenia Gravis တို့ဖြစ်သည်။

မျက်လုံးကြွက်သားများ အားနည်းသောကြောင့် မျက်ခွံတွဲကျခြင်း၊ မျက်လုံးပုံမှန်မဖွင့်နိုင်ခြင်း၊ ပုံရိပ်နှစ်ထပ်မြင်ခြင်းများ ဖြစ်သည်။ အခြားကြွက်သားများပါ အားနည်းလာလျှင် မျက်နှာကြွက်သားလှုပ်ရှားမှု၊ စကားပြောခြင်း၊ အစာမျိုခြင်း၊ လက်ကြာကြာမြှောက်ထားခြင်း၊ ပစ္စည်းများသယ်မခြင်း၊ လမ်းကြာကြာလျှောက်ခြင်း၊ လှေကားအတက်အဆင်း ပြုလုပ်ခြင်းတို့တွင် အခက်အခဲများ ရှိလာသည်။

အထက်ပါ ကြွက်သားအားနည်း လက္ခဏာများသည် လှုပ်ရှားမှုများလေ အားနည်းသည့် လက္ခဏာများ ပိုမိုပေါ်လာလေဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ညနေပိုင်းတွင် မနက်ပိုင်းထက်ပို၍ အားနည်းသည်ကို တွေ့ရသည်။ မျက်ခွံ ပို၍တွဲကျလာသည်ကို တွေ့ရသည်။ အနားယူလိုက်လျှင် ပြန်လည်သက်သာလာသည်။

မွေးကင်းစကလေးများတွင်ဖြစ်ပါက နို့ကောင်းစွာ မစို့နိုင်ခြင်း၊ အသံကျယ်ကျယ် မငိုနိုင်ခြင်း၊ ခြေလက်များပျော့ကာ အပေါ်မမြှောက်နိုင်ခြင်းတို့ကို တွေ့ရတတ်သည်။

နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ

• Myasthenia crisis ဟုခေါ်သော အရေး‌ပေါ်ပြင်းထန်သည့် ရောဂါအခြေအနေ
  ထိုအခြေအနေသည် အသက်ရှူကြွက်သားများအားနည်းပြီး ကောင်းစွာအသက်မရှူနိုင်သော အနေအထားဖြစ်သောကြောင့် အရေးပေါ်ဆေးကုသခြင်းနှင့် အသက်ရှူစက်တပ်၍ ကုသခြင်းတို့ လိုအပ်သည်။
• သိုင်းမပ်စ်ဂလင်း အကျိတ်ရောဂါ (thymoma)
• ကိုယ်ခံအားစနစ် မူမမှန်တုံ့ပြန်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သော အခြားရောဂါများ (ဥပမာ_သိုင်းရွိုက်ဂလင်း အကျိတ်ရောဂါ)နှင့် တွဲတွေ့ရတတ်သည်။

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

အထက်ပါကြွက်သားအားနည်းသော ရောဂါလက္ခဏာများရှိလာပါက မိမိ၏ မိသားစုဆရာဝန်၊ ကလေးအထူးကုဆရာဝန်များနှင့် ပြသတိုင်ပင်ရမည်။ လိုအပ်ပါက သက်ဆိုင်ရာ အထူးကုဆရာဝန်များနှင့် တိုင်ပင်ကုသခြင်း၊​ လွှဲပြောင်းကုသခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးလိမ့်မည်။ အသက်ရှူရခက်ခဲသော လက္ခဏာများ၊ အစာမျိုရခက်ခြင်းများ ရှိလာပါက အရေးပေါ်အခြေအနေဖြစ်နိုင်ပြီး အသက်အန္တရာယ်ရှိနိုင်သဖြင့် ဆေးရုံအရေးပေါ်ဌာနများသို့ အချိန်မီပြသကုသမှု ခံယူရန် လိုအပ်သည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

မျက်ခွံတွဲကျ ကြွက်သားအားနည်း (Myasthenia Gravis – MG) ရောဂါကို ရှာဖွေရာတွင် ရောဂါလက္ခဏာများ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စစ်ဆေးမှုများအပြင် အထူးပြုစစ်ဆေးမှုများစွာကိုလည်း ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်သည်။

• ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ရောဂါရာဇဝင်စစ်ဆေးခြင်း
  မျက်ခွံများ တွဲကျခြင်း၊ မျက်လုံးလှုပ်ရှားမှုများ၊ မျက်နှာအမူအရာများ၊ အားနည်းသော ကြွက်သားများ ရှိမရှိနှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေများကို အဓိကထား၍ ဆရာဝန်မှ စမ်းသပ်စစ်ဆေးမည်။
• သွေးစစ်ဆေးခြင်း
  မျက်ခွံတွဲကျ ကြွက်သားအားနည်း ရောဂါရှင်အများစုတွင် တွေ့ရလေ့ရှိသော acetylcholine receptor (AChR) antibodies သို့မဟုတ် MuSK antibodies ကဲ့သို့သော ပဋိပစ္စည်းများ (antibodies) ကို ရှာဖွေရန် သွေးစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်သည်။ ဤပဋိပစ္စည်းများ တွေ့ရှိပါက ရောဂါကို အတည်ပြုရန် များစွာအထောက်အကူပြုသည်။
• အာရုံကြောနှင့်ကြွက်သားများ၏ လုပ်ဆောင်မှု၊ တုံ့ပြန်မှုများကိုစစ်ဆေးခြင်း (Nerve Conduction Study, EMG)
  မျက်ခွံတွဲကျ ကြွက်သားအားနည်းရောဂါတွင် ကြွက်သားလှုပ်ရှားမှုတိုင်းပြီးနောက် ကြွက်သားတုံ့ပြန်မှု ပိုမိုအားနည်းလာသည်ကို တွေ့ရသည်။
• ရေခဲတင်စမ်းသပ်ခြင်း (Ice Pack Test)
  မျက်ခွံတွဲကျသောလူနာများတွင် ရောဂါကို သံသယရှိပါက ဤစမ်းသပ်မှုကို ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ မျက်ခွံပေါ်တွင် ရေခဲအိတ်ငယ်ကို (၂) မိနစ်ခန့် တင်ပေးပြီးနောက် မျက်ခွံ ပြန်ပွင့်လာသည်ကို တွေ့ရပါက မျက်ခွံတွဲကျ ကြွက်သားအားနည်းရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများသည်။
• ပုံရိပ်ဖော်စစ်ဆေးမှုများ (Imaging Tests)
  ရင်ခေါင်းပုံရိပ်ဖော်စစ်ဆေးမှုများ [ဥပမာ – ရင်ဘတ်ဓာတ်မှန် (CXR)၊ ကွန်ပျူတာဓာတ်မှန် (CT scan)] ကို ရိုက်ကူးခြင်းဖြင့် ရင်ခေါင်းရှိ Thymus gland ကြီးနေခြင်း သို့မဟုတ် အကျိတ်ဖြစ်နေခြင်း ရှိမရှိကို စစ်ဆေးနိုင်သည်။

ကုသခြင်း

မျက်ခွံတွဲကျ ကြွက်သားအားနည်း (Myasthenia Gravis – MG) ရောဂါကို လုံးဝပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်ခြင်းမရှိသေးသော်လည်း ရောဂါလက္ခဏာများကို ထိရောက်စွာ ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီး လူနာ၏ ဘဝနေထိုင်မှု အရည်အသွေးကို သိသိသာသာ မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည့် ကုသနည်းများရှိသည်။ ကုသမှုသည် လူနာ၏ အခြေအနေနှင့် ရောဂါ၏ ပြင်းထန်မှုအပေါ် မူတည်၍ ကွဲပြားနိုင်သည်။

• ဆေးဝါးများဖြင့်ကုသခြင်း
  • Acetylcholinesterase Inhibitors
    ဤဆေးများသည် ကြွက်သားများကို လှုပ်ရှားစေသော acetylcholine ဓာတ်ပစ္စည်းကို ကြာရှည်စွာတည်ရှိနေစေရန် ကူညီပေးပြီး ကြွက်သားအားနည်းမှုကို ယာယီသက်သာစေသည်။ ဥပမာ – pyridostigmine ဆေးကို ရောဂါလက္ခဏာများ စတင်ပေါ်ပေါက်ချိန်တွင် အဓိကအသုံးပြုသည်။
  • ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ထိန်းချုပ်သောဆေးများ (Immunosuppressants)
    ရောဂါ၏ အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်သော ကိုယ်ခံအားစနစ်၏ မူမမှန်တုံ့ပြန်မှုကို ထိန်းချုပ်ရန်ဖြစ်သည်။ corticosteroids (ဥပမာ – prednisone) ကဲ့သို့သော ဆေးများဖြင့် ရောဂါလက္ခဏာများကို လျင်မြန်စွာ လျှော့ချနိုင်ပြီး azathioprine သို့မဟုတ် mycophenolate mofetil ကဲ့သို့သော ဆေးများကိုလည်း ရေရှည်အတွက် အသုံးပြုနိုင်သည်။
  • Monoclonal Antibodies
    ပိုမိုပြင်းထန်သော သို့မဟုတ် အခြားဆေးများဖြင့် မသက်သာသည့် လူနာများအတွက် ခေတ်မီဆေးဝါးများဖြစ်သည့် eculizumab, ravulizumab စသည်တို့ကို အသုံးပြုနိုင်သည်။
• ခွဲစိတ်ကုသခြင်း
  ရင်ခေါင်းရှိ Thymus gland ကြီးနေခြင်း သို့မဟုတ် အကျိတ်ဖြစ်နေပါက ခွဲစိတ်ဖယ်ရှားခြင်းသည် ရောဂါလက္ခဏာများကို သိသိသာသာ သက်သာစေနိုင်ပြီး အချို့လူနာများတွင် ဆေးဝါးသုံးစွဲမှု လျှော့ချနိုင်သည်အထိ အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိသည်။
• အရေးပေါ်ကုသမှုများ
  ရောဂါလက္ခဏာများ ရုတ်တရက် ဆိုးရွားလာသည့်အခါ (ဥပမာ _ အသက်ရှူရခက်ခဲခြင်း) တွင် သွေးရည်ကြည်လဲလှယ်ကုသခြင်း (Plasma Exchange) သို့မဟုတ် သွေးကြောမှ ကိုယ်ခံအားဆေးသွင်းခြင်း (Intravenous Immunoglobulin – IVIG) တို့ကို အရေးပေါ် ကုသမှုအဖြစ် အသုံးပြုသည်။

ကာကွယ်ခြင်း

မျက်ခွံတွဲကျ ကြွက်သားအားနည်း (MG) ရောဂါကို လုံးဝကာကွယ်နိုင်သော နည်းလမ်းမရှိပါ။ ဤရောဂါသည် ကိုယ်ခံအားစနစ်နှင့် သက်ဆိုင်သော ရောဂါဖြစ်ပြီး အချို့အခြေအနေများတွင် ရောဂါလက္ခဏာများ ပိုမိုဆိုးရွားလာနိုင်သောကြောင့် သတိထား၍ စောင့်ကြည့်နေရန် လိုအပ်သည်။

ရောဂါလက္ခဏာများ ပိုဆိုးစေနိုင်သည့် အခြေအနေများမှာ_

• ရောဂါလက္ခဏာများ ပိုဆိုးစေနိုင်သည့် အခြေအနေများမှာ_
• ပိုးဝင်ခြင်းနှင့် အခြားသော ရောဂါများ ဖြစ်ပွါးခြင်း
• စိတ်ဖိစီးမှု များခြင်း
• အချို့သော ဆေးဝါးများ သောက်သုံးခြင်း (ဥပမာ _ အချို့သော အတက်ကျဆေးများ၊ ပဋိဇီဝဆေးများ)
• ခွဲစိတ်မှု ပြုလုပ်ပြီးနောက်ပိုင်း အခြေအနေ
• ရာသီလာသောအချိန်များ စသည်တို့ ဖြစ်သည်။

အထက်ပါအချက်များကို ဂရုပြုစောင့်ကြည့်ခြင်းဖြင့် ရောဂါလက္ခဏာများ ရုတ်တရက် ဆိုးရွားလာခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်သည်။

ပြောင်းလဲတိုးတက်မှုများ
မျက်ခွံတွဲကျ ကြွက်သားအားနည်း (MG) ရောဂါသည် နာတာရှည်ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး လုံးဝပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်ခြင်း မရှိသေးသော်လည်း မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ရောဂါလက္ခဏာများကို ပိုမိုထိရောက်စွာ ထိန်းချုပ်နိုင်သည့် ကုသနည်းသစ်များ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ဤတိုးတက်မှုများသည် လူနာများ၏ ဘဝနေထိုင်မှု အရည်အသွေးကို သိသိသာသာ မြှင့်တင်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။

• သီးသန့်ပစ်မှတ်ထားကုထုံး (Targeted Therapies)
  ယခင်က ရောဂါကို ထိန်းချုပ်ရန် ကိုယ်ခံအားစနစ်တစ်ခုလုံးကို ဖိနှိပ်သည့်ဆေးဝါးများ (immunosuppressants) ကိုသာ အဓိကအသုံးပြုခဲ့ရာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ယခုအခါ မူမမှန်တုံ့ပြန်သည့် ကိုယ်ခံအားစနစ်အစိတ်အပိုင်းများကို ပို၍တိကျစွာ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်နိုင်သည့် ကုထုံးများ ပေါ်ပေါက်လာပြီဖြစ်သည်။ [ဥပမာ – complement inhibitors (Eculizumab, Ravulizumab), FcRn inhibitors (Efgartigimod)]
• ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်မှုနှင့် ရောဂါအမျိုးအစား အသေးစိတ်ခွဲခြားနိုင်မှု
  ခေတ်မီစစ်ဆေးမှုများဖြင့် (ဥပမာ – သွေးတွင်းပဋိပစ္စည်းများ ပိုမိုရှာဖွေနိုင်မှု) ရောဂါလက္ခဏာများ မပေါ်ပေါက်မီ ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကို ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်လာသည်။ ထို့အပြင် ရောဂါအမျိုးအစားခွဲအလိုက် လူနာတစ်ဦးစီအတွက် အသင့်တော်ဆုံး ကုသမှုကို ရွေးချယ်နိုင်လာသည်။

References:

1. Cleveland Clinic. (2024). Myasthenia gravis (MG). Retrieved September 10, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17252-myasthenia-gravis-mg
2. Farrugia, M. E., & Goodfellow, J. A. (2020). A practical approach to managing patients with myasthenia gravis—Opinions and a review of the literature. Frontiers in Neurology, 11, 604. https://doi.org/10.3389/fneur.2020.00604
3. Gilhus, N. E., Tzartos, S., Evoli, A., Palace, J., Burns, T. M., & Verschuuren, J. J. G. M. (2019). Myasthenia gravis. Nature Reviews Disease Primers, 5(30). https://doi.org/10.1038/s41572-019-0079-y
4. Howard, J. F., Jr., Barohn, R. J., Cutter, G. R., Freimer, M., Juel, V. C., Mozaffar, T., Mellion, M. L., Benatar, M. G., Farrugia, M. E., Wang, J. J., Malhotra, S. S., Kissel, J. T., & MG Study Group. (2013). A randomized, double-blind, placebo-controlled phase II study of eculizumab in patients with refractory generalized myasthenia gravis. Muscle & Nerve, 48(1), 76–84. https://doi.org/10.1002/mus.23839
5. Kuwabara, S. (2023). The role of complement inhibitors in the treatment of myasthenia gravis. Therapeutic Advances in Neurological Disorders, 16, 17562864231165561. https://doi.org/10.1177/17562864231165561
6. Murai, H., Utsugisawa, K., Nagane, Y., Suzuki, S., Suzuki, N., & Kuwabara, S. (2022). Rituximab for myasthenia gravis: A systematic review and meta-analysis. Journal of Neurology, 269(2), 675–685. https://doi.org/10.1007/s00415-021-10713-2
7. Narayanaswami, P., Sanders, D. B., Wolfe, G., Benatar, M., Cea, G., Evoli, A., Gilhus, N. E., Illa, I., Kuntz, N., Melms, A., Nicolle, M., Palace, J., Richman, D. P., Verschuuren, J. J. G. M., & on behalf of the MGFA Task Force on MG. (2021). International consensus guidance for management of myasthenia gravis: 2020 update. Neurology, 96(3), 114–122. https://doi.org/10.1212/WNL.0000000000011124
8. Sanders, D. B., Wolfe, G. I., Benatar, M., Evoli, A., Gilhus, N. E., Illa, I., Kuntz, N. L., Melms, A., Nicolle, M., Palace, J., Richman, D. P., Verschuuren, J. J. G. M., & Narayanaswami, P. (2016). International consensus guidance for management of myasthenia gravis: Executive summary. Neurology, 87(4), 419–425. https://doi.org/10.1212/WNL.0000000000002790

Published: 30 August 2024

Last updated: 21 October 2025