Seborrheic dermatitis (အဆီဂလင်းများကြောင့်ဖြစ်သော အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်း)

အဆီဂလင်းများကြောင့်ဖြစ်သော အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်းသည် ဦးရေပြားတွင် အဓိကဖြစ်ပွါးလေ့ရှိသော နာတာရှည် အရေပြားပြဿနာတစ်ခုဖြစ်ပြီး ဖြစ်လိုက်ပျောက်လိုက် ဖြစ်တတ်သည်။ ၎င်းသည် အရေပြားနီမြန်းရောင်ရမ်းခြင်း၊ အကြေးခွံကဲ့သို့သော အကွက်များထခြင်းနှင့် ကုသရန် ခဲယဉ်းသည့် ဗောက်ထခြင်းတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ အဆီထွက်များသော နေရာများဖြစ်သည့် မျက်နှာ၊ နှာခေါင်းဘေး၊ မျက်ခုံး၊ နားရွက်၊ မျက်ခွံနှင့် ရင်ဘတ်စသည့် ခန္ဓာကိုယ်၏ အခြားနေရာများတွင်လည်း ပေါ်လာတတ်သည်။ ဤရောဂါလက္ခဏာများသည် ကိုယ်တိုင်အတွက် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသော်လည်း တစ်ဦးမှ တစ်ဦးသို့ ကူးစက်တတ်သော ရောဂါမဟုတ်ပါ။ အချို့သောလူနာများတွင် ကုသမှုမပြုဘဲ ပျောက်ကင်းနိုင်သော်လည်း အချို့တွင်မူ ရောဂါလက္ခဏာများကို ထိန်းချုပ်ရန် နှင့် ရောဂါအခြေအနေ ပြန်ဆိုးလာခြင်းကို ကာကွယ်ရန် ဆေးဝါးခေါင်းလျှော်ရည်များ သို့မဟုတ် အခြားသော လိမ်းဆေးများကို ကြာရှည်စွာ အသုံးပြုရန် လိုအပ်သည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်းများ

ဤအရေပြားပြဿနာ စတင်ဖြစ်ပေါ်ရသည့် အကြောင်းရင်းအတိအကျကို မသိရသေးသော်လည်း အောက်ပါအချက်များ ပေါင်းစပ်၍ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်ဟု ယူဆထားကြသည်။

• မျိုးဗီဇ
• ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် နေထိုင်မှုပုံစံဆိုင်ရာ အချက်များ _ စိတ်ဖိစီးမှု၊ ဓာတုပစ္စည်းများနှင့် ထိတွေ့မှု၊ အေးပြီး ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတု
• ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အချက်များ _ အရေပြားမှ အဆီအလွန်အကျွံထွက်ခြင်း

ကလေးငယ်များတွင်မူ မိခင်ဆီမှ ရရှိလာသော ဟော်မုန်းများကြောင့် ယာယီဖြစ်တတ်သည်ဟု ယူဆကြသည်။

အထက်ပါအခြေအနေများကြောင့် အရေပြား၏ သဘာဝအကာအကွယ်လွှာ ပျက်စီးခြင်းနှင့် အရေပြားပေါ်ရှိ ပုံမှန်မှိုပိုး (Malassezia) အရေအတွက် အလွန်အမင်း များပြားလာခြင်းတို့ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ မှိုပိုးများ အလွန်အကျွံ ပေါက်ပွါးလာသောအခါ ၎င်းတို့သည် အရေပြားရှိ သဘာဝဆီလွှာကို ဖြိုခွဲပစ်လိုက်ပြီး အဆီဓာတ်များ (fatty acids) ထွက်ရှိလာစေသည်။ ထိုအဆီဓာတ်များကို ခန္ဓာကိုယ်၏ ကိုယ်ခံအားစနစ်မှ အလွန်အမင်း တုံ့ပြန်မှုပြုသောအခါ အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်း၊ ယားယံခြင်းနှင့် အကြေးခွံလန်ခြင်းစသော ရောဂါလက္ခဏာများ စတင်ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

ဖြစ်နိုင်ခြေများသော အခြေအနေများ

• ယောက်ျားလေးများ
• အသက် (၃) လအောက် ကလေးငယ်များ
• ဆယ်ကျော်သက်များ
• အသက် (၃၀) အထက် လူကြီးများ
• မိသားစုမျိုးရိုးတွင် အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်း ရာဇဝင်ရှိသူများ
• အခြားအရေပြားရောဂါများဖြစ်ဖူးသူများ
• အချို့သောဆေးများ၏ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ (ဥပမာ _ ကိုယ်ခံအားနှိမ့်ချပေးသော ဆေးများ၊ လစ်သီယမ်)
• ကိုယ်ခံအားကျနေသည့်သူများ (ဥပမာ_ အိတ်ချ်အိုင်ဗွီ၊ အေအိုင်ဒီအက်စ် ရောဂါရှိသူများ)
• ကိုယ်အင်္ဂါအစားထိုးကုသမှု ခံယူထားသူများ
• အဆီပြန်သည့် အသားအရေရှိသူများ
• အာရုံကြောဆိုင်ရာရောဂါရှိသူများ (ဥပမာ _ ပါကင်ဆန်ရောဂါ)
• စိတ်ဖိစီးမှုများခြင်း

ရောဂါလက္ခဏာများ

ရောဂါလက္ခဏာများသည် လူနာ၏ အရေပြားအမျိုးအစားနှင့် ပြင်းထန်မှုအဆင့်ပေါ် မူတည်၍ ကွဲပြားမှုရှိနိုင်သည်။ အဓိကတွေ့ရှိရသော လက္ခဏာများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

• အကွက်များဖြစ်ခြင်း _ နီမြန်းသော သို့မဟုတ် ပန်းရောင်ရှိသော အရေပြားအကွက်များ ပေါ်လာခြင်း
• အကြေးခွံအဖတ်များ _ အကွက်များပေါ်တွင် အဝါရောင်၊ အဖြူရောင် သို့မဟုတ် ငွေရောင်အဆီဖတ်ကဲ့သို့ အကြေးခွံများ ဖြစ်ပေါ်နေခြင်း
• ယားယံခြင်း _ အကွက်များသည် ယားယံတတ်ပြီး အလွန်အမင်းယားပါက နာကျင်မှုကိုပါ ခံစားရနိုင်သည်
• အရောင်ပြောင်းခြင်း _ ထိခိုက်သောနေရာများသည် ပတ်ဝန်းကျင်အရေပြားထက် ပိုမိုနီရဲနေခြင်း၊ အရောင်ရင့်နေခြင်း သို့မဟုတ် ပိုမိုဖျော့တော့နေခြင်း စသည်ဖြင့် အရောင်ကွဲပြားမှု ရှိနေတတ်သည်

ဤလက္ခဏာများသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ တစ်နေရာတည်း (ဥပမာ _ ဦးရေပြား) ၌သာ တွေ့ရနိုင်သလို တစ်ခါတစ်ရံတွင် နေရာအများအပြားတွင် တစ်ပြိုင်နက်ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်။ အချို့လူနာများတွင် ယားယံခြင်းမရှိသော အကွက်များသာ တွေ့ရတတ်သည်။

လူကြီးများတွင်ဖြစ်သော အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်း
အဆီထွက်သည့်နေရာများဖြစ်သော ဦးရေပြား၊ နှာခေါင်း၊ မျက်ခုံးမွေး၊ မှုတ်ဆိတ်မွေး၊ နားရွက်၊ နားရွက်အနောက် အရေပြား၊ ရင်ဘတ်နှင့် အခြားနေရာများတွင်ပါ တွေ့ရသည်။ ဆောင်းရာသီတွင် ပြန်၍ ဆိုးလာတတ်ပြီး နွေရာသီတွင် သက်သာသွားတတ်သည်။

• ဦးရေပြား
  အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်းသည် ဗောက်ကဲ့သို့ အဖြူရောင်အဖတ်များ အနည်းငယ်သာဖြစ်ခြင်းမှ အရေပြားရောင်ရမ်း၍ အဖတ်များ ကွာကျခြင်းအထိ ဖြစ်နိုင်သည်။
• မျက်နှာ
  မျက်ခုံး၊ နှာခေါင်းတစ်ဝိုက်နှင့် ပါးတို့တွင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ မျက်ခွံသည်လည်း နီရဲ ရောင်ရမ်းလာပြီး မျက်ခွံပေါ်တွင် အဖတ်များ (Seborrhoeic blepharitis) တွေ့ရနိုင်သည်။
• နားအတွင်းနှင့် နားပတ်လည်
  နားအတွင်း၊ နားအပြင်ဘက်နှင့် နားနောက်တွင်လည်း အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်းဖြစ်နိုင်သည်၊ ဘက်တီးရီးယားပိုးကူးစက်ခံရပါက သားနံရည်စိမ့်ထွက်ခြင်း၊ အနာဖေးဖြစ်ခြင်းများ ဖြစ်နိုင်သည်၊ နားအဝတွင် ရောင်ရမ်းခြင်းနှင့် အဖတ်များဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် နားအဝတွင် ပိတ်ဆို့ခြင်းများ ဖြစ်နိုင်သည်။
• ရင်ဘတ်အရှေ့နှင့် ပခုံးကြားနေရာများ
  အနားသတ်အတိအကျရှိသော အဝိုင်းပုံသဏ္ဌာန် ချပ်ပြားအနေဖြင့် တွေ့ရသည်၊ တစ်ခါတစ်ရံ အရေပြားသည် ပန်းရောင် (သို့မဟုတ်) အနီရောင်အနေဖြင့်တွေ့ရပြီး ထိုအရေပြားအပေါ်တွင် အဝါရောင်အဖတ်များ ဖြစ်ပေါ် သည်။
• အရေပြားကြားများ
  ရင်သားအောက်ဘက်၊ ပေါင်ခြံ၊ ချိုင်းအောက် (သို့မဟုတ်) ဝမ်းဗိုက်ရှိအရေပြား အခေါက်များကြားရှိ စိုစွတ်သောနေရာတွင် အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်းဖြစ်နိုင်သည်၊ အရေပြားသည် ပန်းရောင်ဖြစ်နေပြီး အပေါ်ယံအရေပြားမျက်နှာပြင်သည် ပြောင်၍ အက်ကွဲနေနိုင်သည်။

ကလေးများတွင်ဖြစ်သော အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်း
ကလေးများတွင် အ‌ရေပြားရောင်ရမ်းခြင်းသည် ဦးရေပြားပေါ်တွင် အဆီပြန်ပြီး အကြေးခွံပုံစံ အဖတ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ တစ်နှစ်အောက်ကလေးများတွင် ဖြစ်ပါက Cradle cap ဟုခေါ်သည်။ ထိုအရေပြားရောင်ရမ်းခြင်းသည် ချိုင်းနှင့် ပေါင်ခြံနေရာများတွင်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ အဖတ်များဖြစ်နေသော သို့မဟုတ် အရေပြားလန်နေသည့် ပန်းရောင်ဖျော့ဖျော့အကွက်များအဖြစ် တွေ့နိုင်သည်။ ယားယံခြင်းမရှိသောကြောင့် နေရာများစွာတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့်တိုင်အောင် ကလေးသည် မည်သည့်လက္ခဏာမှ ခံစားရခြင်းမရှိပါ။

နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ

• အနာများကို ကုတ်ရာမှ ဘက်တီးရီးယား သို့မဟုတ် မှိုပိုးများ ထပ်မံဝင်ရောက်ခြင်း
• အရေပြားပါးလာခြင်း
• သွေးကြောများကျယ်လာခြင်း
• မိမိကိုယ်ကို ယုံကြည်မှုကျဆင်းခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်သည်။

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

အထက်ပါလက္ခဏာများရှိသည့်အပြင် အိပ်ရန်ခက်ခဲခြင်း၊ နေ့စဥ်လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ကောင်းမွန်စွာ မလုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်း၊ မိမိကိုယ်ကိုယုံကြည်မှု ကျဆင်းလာခြင်း၊ အရေပြားပိုးဝင်ခြင်း၊ အိမ်တွင်းကုသနည်းများဖြင့် မသက်သာဘဲ ရောဂါလက္ခဏာများ ဆက်ရှိနေခြင်းများရှိပါက မိသားစုဆရာဝန်နှင့် ပြသရမည်။ မိသားစုဆရာဝန်မှ လိုအပ်သည့်စစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ရောဂါရှာ‌ဖွေ ကုသပေးနိုင်သည်။ လိုအပ်ပါက မိသားစုဆရာဝန်မှ သက်ဆိုင်ရာအထူးကုဆရာဝန်များနှင့် တိုင်ပင်ကုသခြင်း၊​ လွှဲပြောင်းကုသခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးလိမ့်မည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

သက်ဆိုင်ရာဆရာဝန်မှ ရောဂါရာဇဝင်မေးမြန်းခြင်း၊ အရေပြားစမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်းဖြင့်ပင် ရောဂါသတ်မှတ်နိုင်သည်။ ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန်မလိုအပ်ပါ။ သို့သော်အချို့သောအခြေအနေများတွင် လိုအပ်ပါက အောက်ပါစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နိုင်သည်။

• သွေးစစ်ဆေးမှုများ
  ကုသမှုကို တုံ့ပြန်မှုမရှိခြင်း သို့မဟုတ် အလွန်ပြင်းထန်သော အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်းများတွင် သွေးစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နိုင်သည်။
• အရေပြားကို ခြစ်ယူ၍စစ်ဆေးခြင်း
  ဦးရေပြားတွင် ပွေးပေါက်သည်ဟု ယူဆပါက ဦးရေပြားအရေပြားကို ခြစ်ယူ၍ Tinea မှိုပိုးကို စစ်ဆေးနိုင်သည်။
• အရေပြားအသားစယူစစ်ဆေးခြင်း
  အခြားသောအရေပြားရောဂါများနှင့် ခွဲခြားရန်ခက်ခဲသည့် အခြေအနေများတွင် အသားစယူ၍ စစ်ဆေးခြင်း ပြုလုပ်နိုင်သည်။

ကုသခြင်း

အဆီဂလင်းများကြောင့်ဖြစ်သော အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်းသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် အလိုအလျောက် သက်သာသွားနိုင်သော်လည်း အများအားဖြင့် ပေါ်လိုက် ပျောက်လိုက်ဖြင့် ကာလကြာရှည်ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိသည်။ ကုသမှုပေးနိုင်သောနည်းလမ်းများမှာ

1. အိမ်တွင်းကုသနည်းများ
   လူနေမှုပုံစံပြောင်းလဲခြင်းနှင့် အိမ်သုံးနည်းလမ်းများကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့်လည်း အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်းကို ထိန်းချုပ်ရာတွင် အထောက်အကူပြုစေသည်။ အကောင်းဆုံးကုသမှုသည် အသားအရေအမျိုးအစား၊ တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းရေးအလေ့အထများနှင့် ရောဂါလက္ခဏာများပေါ်မူတည်သည်။ အသုံးပြုနိုင်သည့် အိမ်တွင်းကုသနည်းများမှာ_
   • အကြေးခွံများကို ဆီအသုံးပြု၍ ဖယ်ရှားခြင်း
     ဖယောင်းအခြေခံသောဆီ၊ မြေပဲဆီ သို့မဟုတ် သံလွင်ဆီများကို ဦးရေပြားပေါ်တွင် ၁ နာရီ မှ ၃ နာရီခန့် လိမ်းထားပါ။ ထို့နောက်တွင် ဆံပင်ကို ဘီးဖီး၍ ခေါင်းလျှော်ပါ။
   • အရေပြားကိုဆေးကြောခြင်း
     ဆပ်ပြာအပျော့စား (သို့မဟုတ်) ဆပ်ပြာမပါဝင်သော သန့်စင်ပစ္စည်းများကို အသုံးပြု၍ ရေနွေးနွေးဖြင့် သေချာစွာဆေးကြောပါ၊ ထို့နောက်တွင် ခြောက်အောင်သုတ်၍ အရေပြားအနည်းငယ် စိုစွတ်နေချိန်တွင် အစိုဓာတ်ဖြည့်ပေးသည့် ခရင်မ်များကို အသုံးပြုပါ။
   • ဆံပင်အလှပြင် ပစ္စည်းများအသုံးပြုခြင်းကို ရှောင်ကြဥ်ခြင်း
     ဆံပင်ဖျန်းဆေးများ၊ ဂျယ်လ်များနှင့် အခြားပုံသွင်းပစ္စည်းများအသုံးပြုခြင်းကို ခေတ္တရပ်ထားရမည်။
   • အရက်ပြန်ပါဝင်သောပစ္စည်းများကို ရှောင်ကြဥ်ခြင်း
     အရက်ပြန်ပါဝင်သော အသားအရေထိန်းသိမ်းပစ္စည်းများ၊ ဆံပင်ပုံသွင်းပစ္စည်းများကို အသုံးမပြုရပါ။
   • မုတ်ဆိတ်မွေး၊ နှုတ်ခမ်းမွေးများရှိပါက ပုံမှန်သန့်ရှင်းရေးပြုလုပ်ပါ
   • မျက်ခွံကို သေချာစွာသန့်ရှင်းရေးပြုလုပ်ခြင်း
     မျက်ခွံသည် ရောင်ရမ်းခြင်း၊ အကြေးခွံဖတ်များရှိပါက နေ့တိုင်းဆေးကြောပါ၊ အသုံးပြုရာတွင် ကလေးခေါင်းလျှော်ရည်အနည်းငယ်ကို ‌ရေနွေးနွေးဖြင့်ရော၍ အသုံးပြုနိုင်သည်၊ ထို့နောက်အကြေးခွံဖတ်များကို ဂွမ်းအသုံးပြု၍ ဖယ်ရှားပါ၊ အဝတ်နွေးနွေးကို မျက်ခွံပေါ်တွင် အုပ်ပေးခြင်းအားဖြင့်လည်း သက်သာစေသည်။
   • ရှားစောင်းလက်ပပ်အသုံးပြုခြင်း
     အရေပြားရောင်ရမ်းသည့်နေရာတွင် ရှားစောင်းလက်ပပ်ဂျယ်လ်ကို လိမ်းပါ၊ ရှားစောင်းလက်ပပ်ပါဝင်သော အသားအရေထုတ်ကုန်များ (သို့မဟုတ်) ရှားစောင်းလက်ပပ်ရွက်မှ ဂျယ်လ်ကိုယူ၍ အသုံးပြုနိုင်သည်။
2. ဆေးဝါးများဖြင့်ကုသခြင်း
   အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်းကို အလျဥ်းပျောက်ကင်းစေရန် ကုသ၍မရပါ။ ကုသမှု၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ အရေပြားကို သက်သာကောင်းမွန်လာစေရန်ဖြစ်သည်။ ကုသမှုကိုရပ်လိုက်သည့်အခါ ရောဂါပြန်ကြွလာနိုင်သည်။ သို့သော်ကလေးများတွင်ဖြစ်သော အရေပြားရောင်ရမ်းခြင်းတွင်မူ ကုသရန်မလိုဘဲ အလိုအလျောက် သက်သာပျောက်ကင်းနိုင်သည်။
   • မှိုပိုးသတ်ဆေးများပေးခြင်း
     အရေပြားရှိ မှိုပိုးအရေအတွက်ကို လျော့နည်းစေခြင်းဖြစ်သည်။ မှိုပိုးသတ်ဆေးများကို ဂျယ်လ်၊ ခရင်မ်၊ လိုးရှင်း၊ ခေါင်းလျှော်ရည်ပုံစံများဖြင့် အသုံးပြုနိုင်သည်။ အသုံးများသော မှိုပိုးသတ်ဆေးများမှာ Ketoconazole, Ciclopirox တို့ဖြစ်ပြီး လိမ်းဆေးခရင်မ် သို့မဟုတ် ခေါင်းလျှော်ရည်အနေဖြင့် အသုံးပြုနိုင်သည်။ ကုသမှုကိုကောင်းစွာတုံ့ပြန်မှုမရှိခြင်း သို့မဟုတ် ပြင်းထန်ပါက မှိုပိုးသတ်ဆေးများ (Itraconazole, Fluconazole, Terbinafine) ကို သောက်ဆေးအနေဖြင့် ပေးနိုင်သည်။
   • အရောင်ကျစေသောဆေးများပေးခြင်း
     အရေပြားသည် ရောင်ရမ်းနေပါက မှိုပိုးသတ်ဆေးများနှင့်အတူ အရောင်ကျစေသော ခရင်မ်၊ လိုးရှင်းများပေးနိုင်သည်။ အပျော့စားစတီးရွိုက်ပါဝင်သော လိမ်းဆေးများကို အသုံးပြုနိုင်သည်။ အသုံးများသော စတီးရွိုက်များမှာ Hydrocortisone, Fluocinolone, Clobetasol နှင့် Desonide တို့ဖြစ်သည်။ စတီးရွိုက်ပါသောဆေးများကို ရောဂါလက္ခဏာများ သက်သာလာသည်ထိသာ သုံးရမည်။ လပေါင်းများစွာ တောက်လျှောက်အသုံးပြုပါက အရေပြားအရောင်ပြောင်းခြင်း၊ အရေပြားပါးလာခြင်း၊ အရေပြားတွင် အဆင်းရာများပေါ်လာခြင်းတို့ဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ပြင်အချို့တွင် ကိုယ်ခံအားချ‌ဆေးများ (Tacrolimus, Pimecrolimus) ပါဝင်သော လိမ်းဆေးများကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။
   • Keratolytics (keratin အလွှာများကို တိုက်စားသည့် လိမ်းဆေးများပေးခြင်း)
     အကြေးခွံဖတ်များ ထူထဲစွာရှိနေပါက (အထူးသဖြင့် ဦးရေပြားပေါ်တွင်) ဖယ်ရှားရန်လိုအပ်သည်။ ပေးနိုင်သည့်ကုသမှုများတွင် အုန်းဆီ၊ Salicylic acid, Lactic acid, Urea တို့ပါဝင်သည်။ အခြားသောလိမ်းဆေးများ အရေပြားကိုကောင်းမွန်စွာ စိမ့်ဝင်နိုင်ရန် ကူညီပေးသောကြောင့် အခြားကုသမှုများ မတိုင်မီတွင် အသုံးပြုသင့်သည်။

ဆေးများကို အသုံးပြုပုံနည်းလမ်းများ

ဦးရေပြားတွင် အသုံးပြုပုံ

• Ketoconazole, Ciclopirox, Zinc pyrithione, Selenium sulphide, Tar, Salicylic ပါဝင်သော ခေါင်းလျှော်ရည်များကို တစ်ပတ်လျှင် နှစ်ကြိမ် မှ သုံးကြိမ်ခန့်အထိ သုံးနိုင်ပြီး ရက်သတ္တပတ်ပေါင်းများစွာ အသုံးပြုနိုင်သည်
• ကောင်းမွန်သောရလဒ်ဖြစ်စေရန် ခေါင်းလျှော်ရည်ကို လိမ်းပြီးနောက် ဦးရေပြားကို နှိပ်ပေးပြီး ၅ – ၁၀ မိနစ်ခန့်အကြာတွင် ရေဆေးချပါ
• လက္ခဏာများသက်သာလာပါက ဆေးပါဝင်သောခေါင်းလျှော်ရည်ကို တစ်ပတ် တစ်ခါ သို့မဟုတ် နှစ်ပတ်လျှင် တစ်ခါ အသုံးပြုပါ၊ ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းအားဖြင့် ရောဂါပြန်ကြွခြင်းကို ကာကွယ်ပေးသည်
• စတီးရွိုက်ပါဝင်သော ဦးရေပြားလိမ်းဆေးများကို ယားယံခြင်းကို သက်သာစေရန် အသုံးပြုနိုင်သည်
• Coal tar ခရင်မ်ကို အကြေးခွံကွက်နေရာများတွင် လိမ်းပြီးနောက် နာရီအနည်းငယ်အကြာတွင် ပြန်ဆေးချရမည်
• အချို့အခြေအနေများတွင် ဆေးများကို ပေါင်းစပ်၍ အသုံးပြုရသည်လည်းရှိသည်
• ထို့ပြင် လက်ဖက်စိမ်းဆီ ပါဝင်သော ခေါင်းလျှော်ရည်ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်သည်

မျက်နှာ၊ နားနှင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင် အသုံးပြုပုံ

• အရေပြားရောင်ရမ်းနေသည့်နေရာတွင် ဆပ်ပြာမပါသော သန့်စင်ဆေးရည်ကို အသုံးပြု၍ တစ်နေ့လျှင် တစ်ကြိမ်၊ နှစ်ကြိမ်ခန့် သန့်ရှင်းရေးပြုလုပ်ပါ
• Ketoconazole သို့မဟုတ် Ciclopirox ခရင်မ်ကို တစ်နေ့လျှင်တစ်ကြိမ်ဖြင့် (၂) ပတ် မှ (၄) ပတ်ခန့် အထိသုံးနိုင်သည်
• Hydrocortisone ခရင်မ်ကို တစ်နေ့လျှင် နှစ်ကြိမ်ဖြင့် (၁) ပတ် မှ (၂) ပတ်ခန့် အသုံးပြုနိုင်သည်
• ထို့ပြင် စတီးရွိုက်လိမ်းဆေးများအစား Calcineurin inhibitors လိမ်းဆေးများကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။

နားအတွင်း အသုံးပြုပုံ

• ဆေးပါဝင်သော နားအစက်ချဆေးရည်များကို အသုံးပြုနိုင်သည်
• နားကျပ်တုတ်ချောင်းများကို အသုံးပြု၍ နားသန့်စင်ခြင်း မပြုလုပ်ရပါ

မျက်ခွံတွင် အသုံးပြုပုံ

• ရောင်ရမ်းခြင်းများကို လျော့စေရန်နှင့် အရေပြားအဖတ်များကို ဖယ်ရှားရန် မပြင်းထန်သော မျက်ခွံသန့်စင်ဆေးရည်ကို အသုံးပြု၍ မျက်တောင်များကို သေချာစွာ သန့်ရှင်းရေးပြုလုပ်ပါ

က‌လေးငယ်များတွင် ကုသခြင်း
ကလေးငယ်၏ဦးရေပြားကို ကလေးခေါင်းလျှော်ရည် (သို့မဟုတ်) အရည်ဓာတ်များသော ခရင်မ်ဖြင့် ပုံမှန်ဆေးကြောပါ။ ထို့နောက်တွင် ကလေးခေါင်းဘီး အသုံးပြု၍ အကြေးခွံဖတ်များကို ညင်သာစွာဖယ်ရှားပေးပါ။ အကြေးခွံများဆက်လက်ရှိနေပါက ဖယောင်းပါသောဆီ (သို့မဟုတ်) သံလွင်ဆီကို ဦးရေပြားပေါ်တွင် တစ်နာရီ နှစ်နာရီခန့် လိမ်းပေးပါ။ ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်အတွင်းတွင် ပြန်ကောင်းသွားလေ့ရှိသည်။ လိုအပ်ပါက ဖြစ်ပေါ်သည့်ရောဂါအခြေအနေပေါ်မူတည်၍ မှိုပိုးသတ်ဆေး လိမ်းဆေးများ ပေးရနိုင်သည်။

ကာကွယ်ခြင်း

ဖြစ်ပေါ်ရသော အကြောင်းရင်းကို အတိအကျမသိသောကြောင့် ကာကွယ်ရန်နည်းလမ်း အတိအကျမရှိပါ။ သို့‌သော်ပြန်ဖြစ်ပွါးခြင်းကို လျှော့ချရန်နှင့် လက္ခဏာများကို သက်သာစေရန် ပြုလုပ်နိုင်သည့်နည်းလမ်းများမှာ_

• လုံ‌လောက်စွာအနားယူပါ
• စိတ်ဖိစီးများကို လျှော့ချပါ
• မနက်ခင်းနေရောင်ခြည်ကို တစ်နေ့လျှင် မိနစ်အနည်းငယ် ရရှိစေရန် ပြုလုပ်ပါ
• မိမိနှင့်သင့်တော်သော တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းရေးနည်းလမ်းများကို သေချာစွာ လိုက်နာပါ
• ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်များကို သေချာစွာလိုက်နာပါ

References:

1. British Association of Dermatologists. (2023). Seborrhoeic dermatitis [Patient Information Leaflet]. British Association of Dermatologists. Retrieved August 14, 2025, from https://www.bad.org.uk/pils/seborrhoeic-dermatitis/
2. Cleveland Clinic. (2025). Seborrheic dermatitis. Cleveland Clinic. Retrieved August 14, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14403-seborrheic-dermatitis
3. Mayo Clinic. (2024). Seborrheic dermatitis: Symptoms & causes. Mayo Clinic. Retrieved August 14, 2025, from https://www.mayoclinic.org/diseases‑conditions/seborrheic-dermatitis/symptoms-causes/syc-20352710
4. Gaffoor Bholah, N., & Oakley, A. (2022). Seborrhoeic dermatitis. DermNet NZ. Retrieved August 14, 2025, from https://dermnetnz.org/topics/seborrhoeic-dermatitis
5. WebMD. (n.d.). Seborrheic dermatitis. WebMD. Retrieved August 14, 2025, from https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/seborrheic-dermatitis-medref
6. National Eczema Association. (2025). Seborrheic dermatitis: Causes, symptoms, treatment. National Eczema Association. Retrieved August 14, 2025, from https://nationaleczema.org/types-of-eczema/seborrheic-dermatitis/

Published: 27 August 2025