Spina bifida and meningomyelocele (မွေးရာပါ ကျောရိုးကွင်းမဆက်ခြင်းနှင့် အာရုံကြောမကြီးကျွံထွက်ခြင်း)

မွေးရာပါ ကျောရိုးကွင်းမဆက်ခြင်း (Spina Bifida) သည် သန္ဓေသားဘဝတွင် ကျောရိုးနှင့် ကျောရိုးအာရုံကြောမကြီး ကောင်းစွာမဖွံ့ဖြိုးခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ဤအခြေအနေသည် ရောဂါ၏ ပြင်းထန်မှုအပေါ် မူတည်၍ ကျောတွင် သာမန်အရေပြား ချိုင့်ခွက်ခြင်းမှစ၍ အာရုံကြောမကြီးကျွံထွက်ခြင်း (Meningomyelocele) ကဲ့သို့သော ပြင်းထန်သည့်ပုံစံများအထိ ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်။ အချို့သော အခြေအနေများကို ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေစဉ်အတွင်း အာထရာဆောင်း (USG) ဖြင့် စစ်ဆေးတွေ့ရှိနိုင်သည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်းများ

မွေးရာပါ ကျောရိုးကွင်းမဆက်ခြင်း၏ ဖြစ်ပွါးရသည့်အကြောင်းရင်းကို အတိအကျ အတည်မပြုနိုင်သေးသော်လည်း မျိုးဗီဇနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ စုပေါင်း၍ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟု ယူဆသည်။ အထူးသဖြင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်တွင် ဖောလစ်အက်ဆစ် (Folic acid) ဓာတ် ချို့တဲ့ပါက ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများသည်။

Neural tube ဟုခေါ်သော ဦးနှောက်နှင့် ကျောရိုးအာရုံကြောမကြီးအဖြစ် ပြောင်းလဲမည့် ပြွန်ချောင်းသဏ္ဌာန် တစ်ရှူးအစုအဝေးသည် သန္ဓေသား (၄) ပတ်အရွယ်တွင် ပုံမှန်အားဖြင့် ပိတ်သွားလေ့ရှိသည်။ ထိုသို့ ပုံမှန်မပိတ်ဘဲ ကျန်ရှိနေခဲ့ပါက ကျောရိုးကွင်း ပုံမှန်မဆက်ဘဲ အာရုံကြောမကြီးကျွံထွက်ခြင်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။

ဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများသော အခြေအနေများ

• ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလတွင် ဖောလစ်အက်ဆစ်ဓာတ် ချို့တဲ့ခြင်း
• မိသားစုဝင်များတွင် ဤရောဂါမျိုးရိုးရှိခြင်း
• ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလတွင် အချို့သော အတက်ရောဂါဆေးများ (anticonvulsants) သောက်သုံးခြင်း
• ဆီးချိုရောဂါရှိသူနှင့် အဝလွန်သူ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များ

ရောဂါလက္ခဏာများ

မွေးရာပါ ကျောရိုးကွင်းမဆက်ခြင်း (Spina Bifida) ၏ အဓိကအမျိုးအစား (၃) မျိုးပေါ်မူတည်၍ ရောဂါလက္ခဏာများ ကွဲပြားသည်။

• မွေးရာပါ ကျောရိုးကွင်းမဆက်ခြင်း (Spina bifida occulta)
  ဤအမျိုးအစားသည် အဖြစ်အများဆုံးဖြစ်ပြီး အပျော့ဆုံးအမျိုးအစားဖြစ်သည်။ ကျောရိုးဆစ် မဆက်သောနေရာရှိ အရေပြားပေါ်တွင် သာမန်အားဖြင့် အမွေးအမှင်အစုအဝေး၊ အနီကွက် သို့မဟုတ် အချိုင့်လေးများ တွေ့ရတတ်သည်။ အများစုတွင် အာရုံကြောများ ထိခိုက်မှုမရှိသောကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာပြလေ့မရှိဘဲ ခွဲစိတ်ကုသမှုလည်း မလိုအပ်ပေ။
• အာရုံကြောမကြီးအမြှေးပါး ကျွံထွက်ခြင်း (Meningocele)
  ဤအမျိုးအစားသည် အဖြစ်အနည်းဆုံးဖြစ်ပြီး ကျောရိုးဆစ် မဆက်သောနေရာမှ အာရုံကြောမကြီး၏ အမြှေးပါးများသာ ကျွံထွက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကျောဘက်တွင် အရည်အိတ် သို့မဟုတ် အဖုအဖြစ် တွေ့ရလေ့ရှိသည်။ အများစုတွင် အာရုံကြောမကြီးနှင့် အာရုံကြောများ ထိခိုက်မှုမရှိပေ။
• အာရုံကြောမကြီးကျွံထွက်ခြင်း (Myelomeningocele)
  ဤအမျိုးအစားသည် အပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်ပြီး ကျောရိုးအာရုံကြောမကြီး၊ အာရုံကြောများနှင့် ၎င်းတို့ကို ကာရံထားသော အမြှေးပါးများအားလုံး ကျောရိုးပေါက်မှတစ်ဆင့် ကျွံထွက်နေခြင်းဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် ကျောရိုးအောက်ပိုင်းတွင် အဖြစ်များသည်။ အာရုံကြောများ ပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်သောကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာများစွာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်-
  • ခြေထောက်ကြွက်သားများ အားနည်းခြင်း၊ ထုံကျဥ်ခြင်း သို့မဟုတ် လုံးဝ မလှုပ်ရှားနိုင်ခြင်း
  • ဆီးနှင့် ဝမ်းကို မထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်း
  • ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှု ထိခိုက်ခြင်းနှင့် ဦးခေါင်းအရွယ်အစားကြီးခြင်း
  • ဦးနှောက်အတွင်း ရေအိတ်တည်ခြင်းကြောင့် တက်ခြင်း၊ မျက်စိစွေခြင်း၊ မျက်စိကွယ်ခြင်းနှင့် ဉာဏ်ရည်ဖွံ့ဖြိုးမှု နိမ့်ကျခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်သည်။

နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ

ရောဂါ၏ ပြင်းထန်မှု၊ ဖြစ်ပေါ်သည့်နေရာနှင့် အာရုံကြောချို့ယွင်းမှုအတိုင်းအတာပေါ်မူတည်၍ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ ကွဲပြားနိုင်သည်။ အပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်သည့် Myelomeningocele အမျိုးအစားတွင် နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများကို အများဆုံးတွေ့ရတတ်သည်။

• လမ်းလျှောက်ခြင်းနှင့် ကာယလှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများ
  ခြေထောက်ကြွက်သားများ အားနည်းခြင်း သို့မဟုတ် လုံးဝမလှုပ်ရှားနိုင်သောကြောင့် လမ်းလျှောက်ရန်၊ ရပ်ရန် အလွန်ခက်ခဲသည်။
• အရိုး၊ အဆစ်နှင့် သက်ဆိုင်သော ပြဿနာများ
  ကျောရိုးကွေးခြင်း (Scoliosis)၊ ခြေထောက်ခွင်ခြင်း၊ တင်ပါးဆုံရိုးအဆစ်လွဲခြင်းနှင့် ခြေထောက်အဆစ်များ ကွေးကောက်ခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်သည်။
• ဆီး၊ ဝမ်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများ
  ဆီးအိမ်နှင့် အူလမ်းကြောင်းကို ထိန်းချုပ်သော အာရုံကြောများ ထိခိုက်ခြင်းကြောင့် ဆီးနှင့် ဝမ်းမထိန်းနိုင်ခြင်း ပြဿနာများ ဖြစ်ပွါးလေ့ရှိသည်။ ထို့ပြင် ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ခြင်းများ မကြာခဏဖြစ်ပြီး နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးမှုအထိ ဖြစ်ပွါးနိုင်သည်။
• ဦးနှောက်အတွင်း အရည်များ၍ ရေအိတ်တည်ခြင်း (Hydrocephalus)
  ဦးနှောက်အတွင်း အရည်များစုပုံလာပြီး ဖိအားတက်လာသောကြောင့် ဦးခေါင်းအရွယ်အစား အလွန်ကြီးလာခြင်းနှင့် ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှု နှောင့်နှေးခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

အာရုံကြောမကြီးအမြှေးပါး ကျွံထွက်ခြင်း (Meningocele) နှင့် အာရုံကြောမကြီးကျွံထွက်ခြင်း (Myelomeningocele) ကဲ့သို့သော အပြင်းစားအမျိုးအစားများကို ကလေးမွေးဖွားခြင်းမပြုမီ သို့မဟုတ် မွေးဖွားချိန်တွင် သိရှိနိုင်သည်။ ဤအခြေအနေများသည် ခွဲစိတ်ကုသမှု ချက်ချင်းလိုအပ်နိုင်သောကြောင့် အချိန်မီ ဆေးရုံသို့ ပြသကုသမှုခံယူရန် အရေးကြီးသည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

ဤရောဂါကို ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်တွင် ကြိုတင်သိရှိနိုင်ပြီး မွေးဖွားပြီးနောက်တွင်လည်း ရောဂါလက္ခဏာများအပေါ်မူတည်၍ ရှာဖွေနိုင်သည်။

• ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်ကာလတွင် _ သွေးစစ်ခြင်းနှင့် အာထရာဆောင်း (USG) ရိုက်ခြင်းတို့ဖြင့် ကြိုတင်စစ်ဆေးနိုင်သည်
• မွေးဖွားပြီးနောက်ပိုင်းတွင် _ ရောဂါလက္ခဏာများကို မျက်မြင်စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်းဖြင့် ရောဂါအမည်သတ်မှတ်နိုင်သည်၊ ပိုမိုအသေးစိတ်သိရှိရန် ကွန်ပျူတာဓာတ်မှန် (CT Scan) သို့မဟုတ် သံလိုက်ဓာတ်မှန် (MRI) ရိုက်ခြင်းတို့ ပြုလုပ်နိုင်သည်

ကုသခြင်း

မွေးရာပါ ကျောရိုးကွင်းမဆက်ခြင်း (Spina Bifida) ၏ အပြင်းစားအမျိုးအစားများဖြစ်သော Meningocele နှင့် Myelomeningocele တို့သည် အာရုံကြောထိခိုက်မှုများ ဖြစ်နိုင်သောကြောင့် ခွဲစိတ်ကုသမှု ခံယူရန် လိုအပ်သည်။

• သန္ဓေသားဘဝတွင် ခွဲစိတ်ကုသခြင်း
  တိုးတက်သောနိုင်ငံများတွင် ကိုယ်ဝန် (၂၆) ပတ်မတိုင်မီ သန္ဓေသားကို သားအိမ်အတွင်း၌ပင် ခွဲစိတ်ပြုပြင်ခြင်းကို ပြုလုပ်လာကြသည်။ ဤနည်းလမ်းသည် ကလေးမွေးပြီးမှ ခွဲစိတ်ခြင်းထက် ဦးနှောက်အတွင်း အရည်တည်ခြင်းကဲ့သို့သော နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများကို လျှော့ချပေးနိုင်သည်။
• မွေးဖွားပြီးနောက်တွင် ခွဲစိတ်ကုသခြင်း
  ကလေးမွေးပြီးပြီးချင်း စောစီးစွာ ခွဲစိတ်ကုသခြင်းဖြင့် အာရုံကြောများ ပိုးဝင်ခြင်းနှင့် ကျောရိုးအာရုံကြောမကြီး ထပ်မံထိခိုက်ခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်သည်။

ဘက်စုံပူးပေါင်းကုသမှုနှင့် စောင့်ရှောက်မှု

အာရုံကြောနှင့် ကျောရိုးပြဿနာရှိသည့် ကလေးများသည် ဘဝတစ်လျှောက်လုံးတွင် အထူးကုဆရာဝန်အဖွဲ့၏ ဘက်စုံပူးပေါင်းစောင့်ရှောက်မှု လိုအပ်သည်။ ၎င်းအဖွဲ့တွင် ကလေးဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောဆရာဝန်၊ ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြော ခွဲစိတ်ဆရာဝန်၊ ဆီးနှင့် ကျောက်ကပ်ဆရာဝန်၊ အရိုးဆရာဝန်နှင့် ပြန်လည်သန်စွမ်းရေး လေ့ကျင့်ပညာရှင်များ ပါဝင်သည်။

• နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများအတွက် ကုသမှု
  • လမ်းလျှောက်ခြင်းနှင့် လှုပ်ရှားမှုများအတွက် အထောက်အကူပြုပစ္စည်းများ (braces)၊ တွန်းလှည်းများနှင့် လမ်းလျှောက်တန်းများ အသုံးပြုနိုင်သည်။
  • ဆီးနှင့် ဝမ်းပြဿနာများကို ဆေးဝါးများ၊ လေ့ကျင့်ခန်းများဖြင့် ကုသပြီး ဆီးလမ်းကြောင်း ပိုးဝင်ခြင်းကို ကာကွယ်ရန် ကြိုးစားနိုင်သည်။
  • ခြေထောက်ကြွက်သားများ ပိုမိုသန်မာစေရန် ပြန်လည်သန်စွမ်းရေး လေ့ကျင့်ခန်းများကို ပုံမှန်ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်သည်။

ဤရောဂါသည် တစ်သက်တာလုံး ဆက်လက်ကုသမှုနှင့် စောင့်ရှောက်မှု လိုအပ်နိုင်သော်လည်း ခေတ်မီနည်းပညာများနှင့် ကျွမ်းကျင်သူများ၏ ပူးပေါင်းကုသမှုများကြောင့် လူနာများ၏ ဘဝအရည်အသွေးကို တိုးတက်ကောင်းမွန်စေနိုင်သည

ကာကွယ်ခြင်း

မွေးရာပါ ကျောရိုးကွင်းမဆက်ခြင်း (Spina Bifida) ကို အကောင်းဆုံး ကာကွယ်နည်းမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်တွင် ဖောလစ်အက်ဆစ် (Folic acid) လုံလောက်စွာရရှိရန် ဖြစ်သည်။

• ဖောလစ်အက်ဆစ်အားဆေးများ ပုံမှန်သောက်သုံးခြင်း
  ကိုယ်ဝန်ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသူတိုင်းသည် ကိုယ်ဝန်မဆောင်မီ အနည်းဆုံး (၁) လအလိုမှစ၍ ကိုယ်ဝန် (၃) လခန့်အထိ ဖောလစ်အက်ဆစ်အားဆေးများကို နေ့စဉ် မှန်မှန်သောက်သုံးခြင်းဖြင့် ကလေးငယ်တွင် ဤရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကို (၇၀) ရာခိုင်နှုန်းခန့်အထိ လျှော့ချနိုင်ကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။ ဤအာဟာရဓာတ်သည် သန္ဓေသား၏ ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောမကြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အလွန်အရေးကြီးသည်။
• ဖောလစ်အက်ဆစ် ကြွယ်ဝသော အစားအစာများ စားသုံးခြင်း
  ဖောလစ်အက်ဆစ် ကြွယ်ဝစွာပါဝင်သော အစားအစာများဖြစ်သည့် ဟင်းနုနယ်ရွက်၊ ပဲအမျိုးမျိုး၊ အခွံမာသီးများ၊ ပေါင်မုန့်၊ ဆန်၊ ဂျုံနှင့် အရည်ရွှမ်းသော အသီးအနှံများ (ဥပမာ- လိမ္မော်သီး) စသည်တို့ကိုလည်း မျှတစွာစားသုံးသင့်သည်။

နောက်ဆုံးပေါ် တိုးတက်မှုများ

မကြာသေးမီက ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်ချက်များတွင် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် အမျိုးသမီးတိုင်းကို ဖောလစ်အက်ဆစ် ပုံမှန်သောက်သုံးရန် တိုက်တွန်းထားသည်။ အထူးသဖြင့် မိသားစုမျိုးရိုးတွင် ဤရောဂါရှိပါက၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွင် ဆီးချိုရောဂါရှိပါက သို့မဟုတ် အတက်ကျဆေးများ သောက်သုံးနေပါက ပုံမှန်ပမာဏထက် ပိုမိုမြင့်မားသည့် ပမာဏကို ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်ဖြင့် သောက်သုံးရန် လိုအပ်ကြောင်း ထောက်ပြလာသည်။

ဤကြိုတင်ကာကွယ်မှုများသည် မွေးရာပါ ကျောရိုးကွင်းမဆက်ခြင်းကို လျှော့ချရာတွင် အထိရောက်ဆုံးနည်းလမ်းဖြစ်ပြီး ကလေးငယ်များ၏ ကျန်းမာရေးအတွက် ရေရှည်အကျိုးပြုသည်။

References:

1. Cleveland Clinic. (n.d.). Spina bifida. Retrieved August 6, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24281-spina-bifida
2. Mayo Clinic. (n.d.). Spina bifida: Symptoms and causes. Retrieved August 6, 2025, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/spina-bifida/symptoms-causes/syc-20377860
3. NHS. (n.d.). Spina bifida: Symptoms. Retrieved August 6, 2025, from https://www.nhs.uk/conditions/spina-bifida/symptoms/
4. WebMD. (n.d.). Spina bifida. Retrieved August 6, 2025, from https://www.webmd.com/parenting/baby/spina-bifida
5. Adzick, N. S. (2021). Fetal surgery for spina bifida: Past, present, future. Seminars in Pediatric Surgery, 30(6), 151125. https://doi.org/10.1016/j.sempedsurg.2021.151125
6. Farmer, D. L. (2022). The MOMS trial and beyond: Advances in fetal surgery for spina bifida. Fetal Diagnosis and Therapy, 49(1), 1–10. https://doi.org/10.1159/000518106
7. Immaculata, C., et al. (2023). Folic acid and birth outcomes: A systematic review and meta-analysis. Clinical Nutrition, 42(2), 162–174. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2022.12.001
8. American Academy of Pediatrics. (2024). Folic acid for prevention of neural tube defects. Pediatrics, 153(2), e2023064718. https://doi.org/10.1542/peds.2023-064718
9. Smithells, R. W., et al. (2020). Prevention of neural tube defects by periconceptional folic acid supplementation: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. The Lancet, 395(10222), 370–376. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(19)32920-7

Published: 30 August 2024

Last updated: 2 October 2025